Hakikat anlatıcısı Mıgırdiç Margosyan’a veda: Hoşçakal kirvem

Yazar Mıgırdiç Margosyan için Kumkapı Patrikhane Kilisesinde tören düzenlendi. Sevenleri ve sevdiklerinin katıldığı törende verilen fotoğraf barış içinde yaşanacak bir Türkiye fotoğrafıydı

Evrensel Gazetesi yazarı, Türkiye topraklarındaki Ermeni edebiyatının en önemli isimlerinden Mıgırdiç Margosyan Kumkapı Meryem Ana Kilisesinde yapılan törenle uğurlandı.

Sevenleriyle sevdikleriyle dolan Kilisenin bahçesinde gözlerde hüzün vardı, bu kez mektuplar onaydı. Meryem Ana Kilisesinin bahçesinden verilen fotoğraf barış içerisinde yaşanacak bir Türkiye fotoğrafıydı.

Karaciğerle bağlantılı sağlık sorunları nedeniyle bir süredir Maltepe Üniversitesi Hastanesinde tedavi gören Margosyan, 2 Nisan 2022’de hayatını kaybetti.

Onu uğurlamaya gelenler arasında CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel, CHP Milletvekilleri Sezgin Tanrıkulu, Turan Aydoğan, HDP Milletvekilleri Garo Paylan,  Züleyha Gülüm,  Emek Partisi Genel Başkanı Ercüment Akdeniz, Adalar Belediye Başkanı Erdem Gül, Kadıköy Belediye Başkanı Şerdil Dara Odabaşı, DİSK Basın İş Başkanı Faruk Eren, Yazar Şehymus Diken, Oral Çalışlar ve çok sayıda demokratik kitle örgütü temsilcileri vardı.

Evrensel Genel Yayın Yönetmeni Fatih Polat, Evrensel yazarları Nuray Sancar, Ayşen Şahin, Ender İmrek de törendeydi.

“TÜRKİYE BİR HAKİKAT ANLATICISINI KAYBETTİ”

HDP Milletvekili Garo Paylan, Mıgırdiç Margosyan için “Türkiye bir hakikat atlatıcısını kaybetti” dedi.

Kilisenin bahçesindeki kalabalığı göstererek, “Şu anda Diyarbakırlı ve Anadolu’nun her yerinden, onun hikayesini seven, onun anlatmaya çalıştığı hikayelere dokunan insanlar bu kilisenin bahçesini doldurdular. Aslında bir Türkiye fotoğrafı bu bahçe” dedi.

Paylan devamında şunları söyledi:

“Türkiye’de yüzyıl önceye kadar pek çok halk bir arada yaşıyordu, barış içerisinde. Daha sonra bu halklar yok edildi; Ermeniler, Süryaniler, Rumlar bu topraklardan sürüldüler… Geride kalanlar yaşadıkları adaletsizlikleri anlatmaya başladılar. Mıgırdiç Margosyan bu adaletsizliğin anlatıcılarından birisiydi. Ama o yalnızca bu adaletsizliği anlatmıyordu, yeniden hayal kurabilmeyi hepimize anlatmaya çalışıyordu. ‘Gelin her beraber yeniden Diyarbakır’ın hikayesini canlandıralım’ diyordu. Bu çabayla bu mücadeleyi verdi. Kendisi de Diyarbakır kilisesinin yenilenme sürecinde hep birlikte mücadele verdik. Çok büyük bir heyecan yaşıyordu, Kiliseyi açtık sokaklarının yenilenmesini beklerken maalesef yeni bir yıkımla daha karşılaştık 2015 yılında. Bu konuda da kendisi çok büyük bir üzüntü ile yaşıyordu belki de bu üzüntü kendisini biraz daha erken kaybetmemize yol açtı. Diyarbakır önemli bir değerini, Türkiye önemli bir değerini kaybetti. Ama biz o mücadeleyi, onun hayallerini devam ettirmek için mücadeleye devam edeceğiz. Keşke buradaki fotoğrafı bütün Türkiye’ye yayabilsek.”

CHP Milletvekili Turan Aydoğan, “Yeri doldurulamaz, taşra edebiyatının önemli bir temsilcisiydi” dedi Margosyan’ın ardından.

Kilisedeki tören sonrasında Margosyan Şişli Ermeni Mezarlığında toprağa verildi. Margosyan’ın mezarına oğlu Şant Margosyan ve yazar Şehmus Diken tarafından köyü Heredan’dan getirilen toprak döküldü.

Kilise bahçesinde birbiriyle konuşan hemen herkesin dilinde aynı sözcükler vardı, “Bir kişi daha eksildik, yeri doldurulamaz.”Ermeni Patriği kürsüden “Bugün bu kiliseden, bu büyük kalabalıkla uğurluyoruz onu. Kalemiyle barış içerisinde yaşanacak bir ülkenin resmini çizdi. O başardı, onunla insan olduk, güzelleştik, güçlendik” ifadelerini kullandı Margosyan için.

MIGIRDİÇ MARGOSYAN KİMDİR?

Margosyan 23 Ara­lık 1938’de Di­yar­ba­kır’da, Han­çe­pek Ma­hal­le­si’nde (Gâ­vur Ma­hal­le­si) doğ­du. Eği­ti­mi­ni Sü­ley­man Na­zif İl­ko­ku­lu, Zi­ya Gö­kalp Or­ta­oku­lu, da­ha son­ra İs­tan­bul’da­ki Bez­ci­yan Or­ta­oku­lu ve Get­ro­na­gan Li­se­si’nde sür­dür­dü. İs­tan­bul Üni­ver­si­te­si Ede­bi­yat Fa­kül­te­si Fel­se­fe Bö­lü­mü’nü bi­tir­di.

1966-1972 yıl­la­rı ara­sın­da Üs­kü­dar Se­lam­sız’da­ki Surp Haç Tıb­re­vank Er­me­ni Li­se­si’nde mü­dür­lü­ğün ya­nı sı­ra fel­se­fe, psi­ko­loji, Er­me­ni di­li ve ede­bi­ya­tı öğ­ret­men­li­ği yap­tı. Da­ha son­ra öğ­ret­men­li­ği bı­ra­ka­rak ti­ca­re­te atıl­dı. Ede­bi çalışma­la­rı­nı ara­lık­sız sür­dür­dü. Mar­ma­ra ga­ze­te­sin­de ya­yım­la­nan Er­me­ni­ce öy­kü­le­ri­nin bir bö­lü­mü Mer Ayt Goğ­me­rı [Bi­zim Ora­lar] adıy­la ki­tap ha­li­ne geti­ril­di (1984) ve bu ki­ta­bıy­la 1988’de, Er­me­ni­ce ya­zan ya­zar­la­ra ve­ri­len Eliz Ka­vuk­çu­yan Ede­bi­yat Ödü­lü’nü (Pa­ris-Fran­sa) al­dı. Aras Yayıncılık tarafından basılan Gâ­vur Ma­hal­le­si (1992), Söy­le Mar­gos Ne­re­li­sen? (1995) ve Bi­le­ti­miz İs­tan­bul’a Ke­sil­di (1998) ad­lı Türk­çe ki­tap­la­rı­nı, 1999’da ikin­ci Erme­ni­ce ki­ta­bı Dik­ri­si Ape­ren [Dic­le Kı­yı­la­rın­dan] iz­le­di. Gâ­vur Ma­hal­lesi Aves­ta Ya­yın­la­rı ta­ra­fın­dan Li Ba Me, Li Wan De­ran [Bi­zim O Yö­re­ler] adıy­la Kürt­çe ola­rak ya­yım­lan­dı (1999). Türk­çe ka­le­me al­dı­ğı Tes­pih Ta­ne­le­ri (2006) ad­lı anı-ro­ma­nı­ büyük ilgiyle karşılandı. Evrensel gazetesinde “Kirveme Mektuplar” adlı köşesinde yazmayı sürdüren Margosyan’ın bu makalelerinin bir kısmı Kirveme Mektuplar adıyla 2006’da Diyarbakır’da kitaplaştırıldı (Lis tarafından. 2011’de yeni basımı Aras). 1996-1999 arasında Agos gazetesinde yayımlanan makalelerinden yapılan bir seçki olan Zur­na 2009’da, yine Evrensel yazılarından derlenen Çen­gel­li­iğ­ne (ilk basımı 1999, Belge) ve Yeni Yüzyıl ve Yeni Gündem gazetelerinde yayımlanan makalelerinden derlenen Kür­dan 2010’da kitaplaştırıldı. Yazarın, dünyanın yaratılış hikâyesini mizahi bir üslupla ele aldığı son kitabı Tanrı’nın Seyir Defteri ise 2016’da yayımlandı.

Ermeni yazınında taşra edebiyatının son temsilcisi olarak bilinen Margosyan Aras yayıncılığın yöneticilerinden biriydi. Margosyan, Evrensel, Agos, Marmara ve Yeniyüzyıl gazetelerinde yazdı.

( Evrensel)