İsviçreli emekçilerin mali durumu 2024’te de darbe alacak. Kira, elektrik, sağlık sigortası… Temel ev giderleri daha da pahalı olacak.
Devam eden Rusya-Ukrayna ve İsrail-Filistin savaşı, Crédit Suisse’in çöküşü, iklim değişikliğinin yol açtığı ölümcül felaketler… Ne yazık ki 2024 yılı da bu açılardan iç açıcı görünmüyor. Özellikle de birçok ürün ve hizmetin fiyatı artacağı için İsviçreli emekçilerin mali durumu açısından önemli oranda bir gerileme söz konusu olacak. Bu da yoksulluk istatistiklerinin pik yapmasını sağlayacak. İşte önümüzdeki yıl emekçileri nelerin beklediğine genel bir bakış.
Sağlık sigortası
Alain Berset tarafından Eylül ayında açıklanan karara göre İsviçre’de sağlık sigortası primleri yılda ortalama %8.7 oranında artacak. Vaud kantonunda bu artış %9.9’u buldu. Cenevre %9.1’lik bir artışla gelecek yıl İsviçre’nin en pahalı primine sahip olacak.
Kira
Federal Konut Ofisi (FHO) Noel’in ilk gününde Noel hediyesi olarak referans mortgage oranını %1.75’e yükseltti. Bu oran Haziran ayında %1.25’ten %1.5’e yükseltilmişti. Bu, %1,5 oranına dayalı tüm kiraların – özellikle 2017’den bu yana imzalanan kiralamaların – %3 oranında artırılabileceği anlamına geliyor. Bu artış bir sonraki fesih tarihinden, yani 1 Nisan 2024’ten itibaren geçerli olacaktır. Bu karar göre, İsviçre’deki kira sözleşmelerinin üçte ikisi etkilenebilecek ve 2024 yılı sonuna kadar üçüncü bir artış planlanıyor. Minimum %3’lük bir artış söz konusu… Kiracıları Savunma Derneği kiracıların artışlara itiraz etmesini teşvik ediyor.
Elektrik
Bu oran 2023 yılında zaten %27 oranında artmıştı. Konfederasyon, elektrik fiyatlarının 2024 yılında %18 daha artacağını açıkladı. Yılda 4,500 kWh tüketen tipik bir hane için fatura 222 CHF artarak yılda ortalama 1,446 CHF’ye yükselecektir. Hanelere elektrik sağlayan 600 şirket arasında farklılıklar olduğu gibi, belediyeye bağlı olarak daha da yüksek faturalar beklenebilir.
Yayın platformu abonelikleri
Yayın platformlarına abonelikler, reklamsız paketler için 2024 yılında %10 oranında artacak. Bu durumdan ilk etkilenecek ülkenin Amerika Birleşik Devletleri olması ve onu İsviçre’nin de aralarında bulunduğu diğer ülkelerin takip etmesi bekleniyor. İsviçre hâlihazırda dünyanın en pahalı dijital yayın aboneliğine sahip.
Postane
Mektup ve paket göndermek 2024 yılında daha pahalı olacak. A postası yoluyla gönderilen bir mektubun maliyeti bugün 1,10 frank iken, 1,20 franka mal olacak. B postası yoluyla mektup göndermek de 10 Rp. ya da 1 frank daha pahalı olacak. Öncelikli paketler 9 frank yerine 10,50 frank tutacaktır. Ekonomik paketler 7 Frank yerine 8.50 Frank’a mal olacak.
Ulaşım
Zaten 10 Aralık’tan bu yana artmış durumda. Ancak İsviçrelilerin 10 Aralık 2024’te hala bunu konuşuyor olacaklarına şüphe yok. İkinci sınıf genel sezon bileti şu anda 3,995 frank. 2010 yılında bu fiyat 3,300 franktı. Yarım ücretli seyahat kartının fiyatı ise beş frank daha fazla, yani 190 frank olacak. Günlük ulaşım kartı ise üç frank daha pahalı olacak ve 78 franka yükselecek. «Yeni formül» karşısında hayal kırıklığına uğrayan yüz belediye, yerel bilet gişelerinde günlük kart satışını durdurma kararı aldı.
KDV
Katma değer vergisi (KDV), ‘normal’ oranı üzerinden %0,4 oranında artacak. Standart oran tüm hizmetler, arabalar, saatler, mücevherler, alkol ve tütün için geçerlidir. Bu oran %8.1’e yükselecektir. Otellerdeki gecelik konaklamalar ve konaklama sektöründeki tüm hizmetler için geçerli olan «özel» oran 2024 yılında %0.1 artarak %3.7’den %3.8’e yükselecek. Son olarak, ‘indirimli’ oran da ‘indirimli’ oranla aynı artıştan geçerek %2.6’ya ulaşacaktır. Bu son kategori gıda maddeleri, ilaçlar, gazeteler ve kitapları da kapsamaktadır. (Arkadaş)