Çin’in Zhengzhou eyaletinde, iPhone’un önemli taşeronlarından Foxconn’da çalışan on binlerce işçi devletin katı sıfır kovid kurallarına ve şirketin vaatlerini yerine getirmemesine karşı ayaklandı.
Çin’in Zhengzhou kentinde bulunan dünyanın en büyük iPhone fabrikasında işçilerin kovid önlemleri nedeniyle fabrikaya kapatılması üzerine protestolar patlak verdi. Ekim ayı sonlarında kovid vakalarındaki artış gerekçesiyle şirketin fabrika kompleksini kilitlediği ve bazı işçilerin kaçarak evlerine döndükleri gündeme gelmişti. Şirketin daha sonra yüksek ikramiye vaadiyle yeni işçiler işe aldığı duyurulmuştu. İşçilerin kamyonlarla kaçışları sosyal medyada da yer almıştı.
Apple’ın ana taşeronu olan Foxconn şirketinin Zhengzhou fabrikasında dünyanın başka hiçbir yerinde olmadığı kadar çok iPhone monte ediliyor. Fabrika geçtiğimiz yıllarda, ağır çalışma koşulları nedeniyle artan işçi intiharlarıyla gündeme gelmişti.
“iPhone City” olarak da anılan fabrika kompleksinde 200 binden fazla işçi çalışıyor. iPhone şehri olarak da bilinen Zhengzhou Foxconn fabrikasında 2018’de 49 bini geçici 88 bin işçi çalışıyordu. 1 milyon 400 bin metrekareye yayılan fabrikada her mesaide 12 bin iPhone üretiliyor.
Zhengzhou, Apple’ın en kritik üretiminin yapıldığı yer. En yeni nesil telefonlarının tahminen beşte dördünü ve en üst düzey iPhone 14 Pro ünitelerinin büyük çoğunluğu burada Çinli işçiler tarafından üretiliyor.
Bu ayın başlarında Apple, Zhengzhou’daki üretimin aksaması nedeniyle iPhone 14 modellerinin sevkiyatında düşüş beklediğini açıklamıştı. Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in “sıfır-Covid” politikasındaki ısrarı ve uygulanan katı tedbirler nedeniyle, bir süredir Çin halkı ve iş dünyası için hayatı zorlaştırdığı yönünden eleştiriliyor.Uluslararası Para Fonu (IMF), ekonomik büyümesi yavaşlayan Çin’e sıfır-Covid politikasını gevşetme çağrısı yaptı.
Çin Devlet BAşkanı Şi Jinping’in “Sıfır Kovid” politikası Çin halkının yaşamını oldukça zorlaştırıyor. Hastalığın ortaya çıktığı her yerde ağır karantina koşulları uygulanıyor. İşçiler ise fabrikalara kapatılarak karantina koşullarında çalışmaya zorlanıyorlar. Geçenlerde Uygur Bölgesi’nde kaplı bir apartmanda 10 kişinin yanarak ölmesi, protestoları siyasallaştırmaya başladı.
Covid kısıtlamaları nedeniyle, Çin genelinde zaman zaman şiddet olayları patlak verdi. Mayıs ayında Quanta Computer Inc. şirketinin Şanghay’daki fabrikasında yüzlerce işçi, aylarca dış dünyayla temasları kesilince güvenlik personeliyle çatışmıştı. Güneydeki üretim merkezi Guangdong’un karantinaya alınan bölgelerinde de protestolar ortaya çıktı. Bu gösterilerin Çin’in yakın tarihi için en önemli özelliği sadece kovid politikasını değil, Cumhurbaşkanı Xi’yi de , sokaklarda protesto etmesi ve siyasi içerik taşımasıdır.
Sıfır kovid” politikasıyla sert karantina önlemleri uygulayan ve karantina altındaki bir binada çıkan yangında insanların ölmesi sonrası protestoların yaşandığı Çin’de, iktidarın önlemleri gevşetmeyi planladığı iddia edildi.
Reuters haber ajansına konuşan kaynaklar, önümüzdeki günlerde karantina protokollerinin hafifletileceği ve kitlesel testlerin azaltılacağının açıklanacağını söyledi.
Reuters haberinde, açıklanacak önlemler arasında pozitif vakaların ve yakın temaslıların belirli koşullar altında evde izole edilmesine izin verecek hamlelerin de yer aldığı belirtildi. Bu, sadece bir pozitif vakanın ardından bile tüm toplulukların bazen haftalarca kilit altında tutulması protokolünün oldukça gevşemesi anlamına geliyor.Salı günü Guangzhou’da meydana gelen şiddetli protestoların üzerinden 24 saat geçmeden, en az yedi bölgedeki yetkililer geçici sokağa çıkma yasaklarını kaldırdıklarını açıkladılar. Bir bölge, okulların, restoranların ve sinemalar da dahil olmak üzere işletmelerin yeniden açılmasına izin vereceğini söyledi. Chongqing ve Zhengzhou gibi şehirler de gevşeme ilan etti.