Ekonomi, sağlık krizinin yarattığı girdaptan kurtulmaya çalışırken, parlamentodaki çoğunluk İsviçre merkezli büyük şirketler üzerindeki vergilendirmeleri azaltmak istiyor. 13 Şubat’ta İsviçreli seçmenler, menkul kıymet ihracından alınan verginin (damga vergisinin) kaldırılmasını oylayacak.
13 Şubat’ta halk, ana sermaye üzerindeki damga vergisinin kaldırılıp kaldırılmayacağını oylayacak. Damga vergisi, bir şirket menkul kıymetler (hisseler, hisse senetleri, vb.) ihraç ederek fon toplamak istediğinde alınan bir vergi. Bu vergi şu anda ihraç edilen menkul kıymetlerin değerinin %1’i kadardır ve yalnızca bir milyon frankı aşan tutarlar için alınıyor.
Öncelikle oylama finans sektöründe faaliyet gösteren büyük şirketleri ilgilendirmektedir. Hükümet tahminlerine göre, 2020’de yaklaşık 2.300 şirket bu vergiyi ödedi ve bunların %2,2’si vergi gelirinin %51’inden fazlasını oluşturdu. Damga vergisi, konfederasyona yılda yaklaşık 250 milyon CHF gelir getiriyor. Avrupa’da sadece Lihtenştayn, Yunanistan ve İspanya benzer bir vergi uygulamaktadır.
Neo liberal düzenlemede yeni adım
Damga vergilerinde reform yapma projesi, İsviçre Parlamentosu’ndaki liberal-radikal (liberal sağ) grubun, şirketler tarafından yürütülen yasal işlemler için konulan üç vergiyi (ihraç, ticaret ve sigorta primleri) aşamalı olarak kaldırmak için bir parlamento girişimini masaya yatırdığı 2009 yılına kadar uzanıyor. 2019’da bu vergiler Konfederasyona 2,2 milyar frank gelir sağladı. Damga vergisini kaldırmak isteyenler amaçlarını genel olarak, İsviçre finans merkezinin uluslararası rekabet gücünü artırmak olarak ifade ediyorlar. Ancak teklifin, üç ayrı yasa tasarısına bölünmesi teklifin gerçekleşmesini yavaşlattı. Parlamento, bu revizyonun çeşitli yönlerinin tamamlanmasına, ilgili çevrelerin istişaresine ve devam eden diğer reformlarla koordinasyonuna imkân vermek için çeşitli vesilelerle tartışmalarını askıya aldı.
Sonuç olarak, Alt Meclis (Ulusal Konsey) Aralık 2020’de çok az bir çoğunlukla, İsviçre şirketlerine yatırımı teşvik etmek ve Covid-19 pandemisinin neden olduğu krizin üstesinden gelmelerine yardımcı olmak için damga vergisi konusunda bir ilerleme kaydetmeye karar verdi. Bunu geçen haziran ayında Kanton Temsilciler Meclisi de olumlu karşıladı.
Oy kullanma çağrısı
Sol eğilimli partiler (SP, Yeşiller, POP/PDA) ve sendikalar, damga vergisinin kaldırılmasına karşı bir referandum başlattılar. Çünkü bu reformun yalnızca, zaten çoğu vergiden muaf olan bir alandaki en zengin şirketlere fayda sağladığını söylüyorlar.
Travail.Suisse başkanı Adrian Wüthrich, “Finans sektörü zaten İsviçre’nin ekonomik konumundan büyük ölçüde yararlanıyor ve ürünleri veya işlemleri için KDV ödemiyor. Ayrıca, sermaye gelirleri zaten vergiye tabi değil. Dolayısıyla bu sektörün en azından bir damga vergisi ödemesi daha adil” diye açıklıyor. Referandum komitesi, bu damga vergisinin kaldırılmasından yalnızca elli kadar çok uluslu şirket, sigorta şirketi ve bankanın gerçekten etkilendiğini, ancak KOBİ’ler ve çalışanlarının bundan yararlanamayacağını söylüyor. Muhalifler, vergi gelirlerindeki yaşanacak düşüşün, nüfusa yönelik hizmetlerdeki kesintiler, hane halklarına mali yardım ve iklim koruması lehine yapılan yatırımların maliyetinedeniyle zaten zayıflamış olan kamu maliyesini kalıcı olarak kötüleştireceğinden endişeleniyorlar. Ayrıca, Parlamento ve hükümetin, gelecekteki reformlarla yılda 2 milyar frankı aşabilecek toplam vergi geliri kaybını “gizlemek” için damga vergilerinin kaldırılmasını birkaç parçaya bölme stratejisini de kınıyorlar.
Lobici sermaye ve konsey işbirliği
Parlamentoda çoğunluğu oluşturan sağ ve merkez partilerin yanı sıra ekonomik çevreler de ana sermaye üzerindeki damga vergisinin kaldırılmasını savunuyor. Liberal-Radikal Parti, Merkezin Demokratik Birliği, Yeşil Liberaller ve Merkez Sağ, bu verginin dünyada neredeyse benzersiz olduğunu ve bir finans ülkesi olarak İsviçre için rekabet açısından dezavantaj teşkil ettiğini vurguluyor.
Kısa vadede, damga vergisinin kaldırılmasının vergi gelirlerinde kayıplara yol açacağını kabul ediyorlar. Ancak İsviçre finans sektörünün çekiciliğinin artmasının uzun vadede gelirlerde artışa olanak sağlayacağını belirtiyorlar.
Liberal-Radikal Milletvekili Beat Walti, “Damga vergisinin kaldırılması, İsviçre şirketlerine ve bu şirketlere yapılan yatırımlar için yeni teşvikler yaratacak. Şirketler sermayelerini artırdıklarında, bu fonlar inovasyona harcanıyor ve istihdam ve refah yaratıyor” diyor. Federal Konsey, sadece İsviçre’ye yerleşmeye gelen yabancı şirketlere değil, aynı zamanda önemli kurulum projeleri olan uluslararası şirketlerin de çıkarına olacağını düşündüğü için, damga vergisinin kaldırılmasını istiyor.
Hükümet, mevcut bağlamda bu verginin kaldırılmasının memnuniyetle karşılandığını, çünkü “zor durumdaki şirketlerin yeniden sermayelendirilmesini kolaylaştırarak özellikle Covid-19 pandemisinin ekonomik sonuçlarını hafifletmeye katkıda bulunacağını” ileri sürüp vergi gelirlerinde azalmayı göze alarak; fonlarda yeteri kadar para olmadığı gerekçesiyle de emeklilik yaşının önce kadınlarda 65’e daha sonra da genel olarak 67’ye yükseltilmesine çaba sarf ediyor. (Arkadaş)