USS/SGB 2024 DAĞILIM RAPORU:
KAZANANLAR ÇOK YÜKSEK GELİRLİLER
Düşük ve ortalama reel ücretler durgunlaşıyor; sağlık sigortası primlerinin yükü taşınamayacak kadar ağırlaştı. İsviçre’nin vergi politikası açıkça yanlış yönde ilerliyor. Çok yüksek gelirliler ve zenginler kazançlı çıkarken, düşük ve orta gelirli kesim eziliyor. En yüksek maaşlıların maaşları bile yükseldi. Şirketler daha yüksek temettü ödüyor. Kantonlar da yüksek gelir ve servet üzerindeki vergileri azaltıyor. Ücret ve gelir politikasını gözden geçirmenin zamanı geldi. Böylece her gün çok çalışmak zorunda olan insanlar maddi olarak geçinebilecekler.
Düşük ve orta reel ücretler “kayıp on yıl” riskiyle karşı karşıyadır. Bugün ücretler reel olarak 2016’da olduğundan çok daha yüksek değil. Bunun nedeni, birçok işverenin müşterilerine daha yüksek fiyatlar uygularken, çalışanlarına enflasyonu telafi etmeyi uygun görmemesidir. Öte yandan, yöneticiler ve en çok kazananlar artık ayda 3.000 CHF daha fazla kazanıyor (en yüksek maaşlı çalışanların %1’i). İsviçre’de ilk kez 4.000’den fazla kişi yıllık bir milyon İsviçre Frangı ya da daha fazla maaş alıyor. USS/SGB’nin baş ekonomisti Daniel Lampart “Ücret politikasının bireyselleştirilmesi orantısız bir şekilde yöneticilere ve üst düzey yöneticilere fayda sağlamaktadır. Eğer işçiler ürettikleri zenginlikten paylarını alacaklarsa, bir kez daha genel ücret artışlarına ihtiyacımız var” diyor.
MEVCUT VERGİ POLİTİKASI EŞİTSİZLİĞİ PEKİŞTİRİYOR
Vergi politikası da zenginlerin ve üst sınıfların ekmeğine yağ sürüyor. Kantonlar gelir ve servet vergilerini yeniden düşürmeye başladı ve daha fazla indirim yapılması gündemde. Öte yandan, sağlık sigortası primleri düşük ve orta gelirlilerin bütçelerini giderek daha fazla zorluyor – üstelik kantonlar prim ödemeleri için sübvansiyonlarını çok az arttırırken. Dört kişilik bir aile, aile hekimi ya da HMO modeliyle bile ayda 1.000 CHF’den fazla prim ödüyor. USS Başkanı Pierre-Yves Maillard, “Mevcut vergi politikası gelir dağılımındaki eşitsizliği düzeltmek yerine, özellikle de kişi başına düşen vergiden başka bir şey olmayan sağlık primlerinin sürekli artması nedeniyle eşitsizlikleri pekiştiriyor” diyor.
Vergiler ve kiralar ödendikten sonra, normal ya da düşük gelirli insanların bugün 2016’da olduğundan daha az geliri var. Öte yandan, en zengin hanelerin mali durumu iyileşmiştir. Brüt gelirleri artmıştır. İsviçre, Avrupa’da sağlık sistemini kişi başına vergi ile finanse eden tek ülke olduğu için, artan sağlık masraflarını karşılama konusunda diğer ülkelere kıyasla daha az baskı altındalar. Sonuç olarak İsviçre, Avrupa’da bölüşüm eşitsizliklerini en az düzelten ülke konumundadır.
ÖNEMLİ ÜCRET ARTIŞLARINA İHTİYAÇ VAR
Bu, ücret ve gelir politikasında bir dönüm noktasıdır. Normal ya da düşük reel ücretlerde güçlü bir artış yapmanın zamanı geldi. Çıraklık eğitimini tamamlayan herkes ayda en az 5.000 frank kazanmalıdır. Daha genel olarak, tüm maaşlar en az 4.500 frank olmalıdır. Bu tür ücret artışları ekonomik olarak uygulanabilir. İşler iyi ve şirketler rahat kâr marjları elde ediyor. USS Başkan Yardımcısı ve Unia Başkanı Vania Alleva “Ücretler konusunda kaybettiğimiz zemini telafi etmek istiyorsak, bu sonbaharda özellikle düşük ve orta gelirliler için ve kadınların çoğunlukta olduğu sektörlerde önemli artışlara ihtiyacımız var. Bu sonbaharda, şirketlerde ve sokaklarda ücret konusunu merkeze koyacağız” diyor.
SATIN ALMA GÜCÜNÜN ARTTIRILMASI
Maliye politikası açısından, prim indirimleri için ayrılan bütçeleri arttırarak sağlık sigortası primlerinin temsil ettiği “kişi başına düşen vergileri” azaltmamız gerekiyor. Prim indirimi girişimi de tam olarak bunu amaçlamaktadır. Hiç kimse gelirinin %10’undan fazlasını sağlık sigortası primlerine harcamak zorunda kalmamalıdır. Gelir ve servet vergilerinde yapılması planlanan kesintiler ise yanlış yönde ilerlemektedir. İhtiyacı olmayan insanları daha da iyi duruma getireceklerdir. (Arkadaş)