Smood kurye servisinin internet sitesine bakarsanız, kurye olarak çalışmanın ‚cazip‘ koşullarına siz de kapılabilirsiniz. Neden mi? Çalışma sürenizi istediğiniz gibi planlayabilir, ek gelir elde etmek için ihtiyaç duyduğunuz işe kavuşabilirsiniz!
Bu iki başlıklı reklam spotu aslında hem firmanın hem de iş gücü piyasasının nesnel durumu hakkında oldukça fikir verici. Çalışma süresinin istenildiği gibi planlanması diğer bir tarifle esnek çalışma; işçinin 7 gün 24 saat sömürü koşullarına hazır halde bekletilmesinden, ek gelir kaynağı olarak gösterilmesi ise azgın sömürü koşullarından başka birşeyi ifade etmemektedir aslında. Yani iş gücü pazarından, düşük ücrete çalıştırılan, yarı zamanlı çalışan, aldığı ücreti geçinmesine yetmeyen emekçiler, bu durumdan fırsat devşiren başka bir sermaye grubunun uzaktan gel gel işaretlerine yeşil ışık yakmaya teşvik ediliyorlar. Çünkü bu emekçiler çalışmalarına rağmen yaşamak için ihtiyaç duydukları gelirden yoksunlar ve ihtiyaçlarını karşılayabilmek için ikinci bir işte çalışmaya mecbur kalıyorlar! Öğrenciler, sınır işçileri, kalifiye olmayan iş gücü açısından açlık ücretine çalışılan tam zamanlı iş, yarı zamanlı çalışan emekçiler için ise yapılan ‘ek’ iş olan ayrı bir sektöre dönmüş durumda.
Bu tür düşük ücretli meslek ya da iş gruplarının ortaya çıkışı esansiyel sektörlerde, neo liberal rüzgarların esmeye başladığı, işçi sınıfının örgütlülüğünün zayıfladığı, sermaye işbirlikçisi sendikal anlayışının hakim hale geldiği, üretimin coğrafi dağılımının yeniden şekillendirildiği ve sermayenin yağlı sömürü için iş gücünü daha ucuz metaya dönüştürmeye yoğun çaba harcadığı döneme denk düşer. Diğer sektörlerde ise ülke genelinde düşen seviyeye paralel olarak düşük ücretli işler olarak tanımlanan alanlar benzer şekilde yaygınlaşmaya başladı. İşçi ve emekçilerin uzunca yılların mücadelesine dayanarak elde ettikleri kazanılmış hakları, emekçi yığınların örgütsüzlüğü fırsata çevrilerek egemen sermaye güçlerince yok edildiği gibi, sömürü koşulları daha da ağırlaşmış bir sermaye-iş gücü arzı ilişkisi kaçırılmaması gereken bir lütuf olarak propaganda malzemesi haline geldi ve Smood da bugün bunu kullanıyor. Smood’un patronun İsviçre’nin 40 yaş altı en büyük 4. Zengini olması Smood işçilerinin çalışma koşullarına bakıldığında tesadüf olmadığı, işçilerin gasp edilen hakları ve kendilerinin açlık ücretine çalışmak uğruna ürettikleri zenginlik olduğu daha net anlaşılıyor.
Daha 90’lı yılların sonunda İsviçre’de 250 binin üzerinde çalışan emekçinin, çalıştıkları halde geçinemeyecekleri bir ücret aldıkları ve bunun da hane halkı dahil edildiğinde 500 binin üzerinde bir nüfusa tekabül ettiği bilgisi federal istatistik dairesi verilerinde mevcut ve bugün bu rakamların çok daha yüksek olduğu biliniyor. İşçi kiralama şirketlerinin mantar gibi bitmesi, güvencesiz iş koşullarının yaygınlaşması, sosyal fonlarla ilgili sürekli sertleştirilen yasalar, meslek sahibi ve uzman olmayan iş gücünü sürekli olarak bu sektörün çarkını çeviren güç olmaya mecbur bırakılıyor.
2 Kasım‘da Yverdon’da başlayan ve 11 kısa sürede 11 şehre yayılan Smood işçileri grevinin geniş bir toplumsal kesim tarafından destek bulması, işçilerin çalışma koşulları ve maruz kaldıkları sömürüyle dolaysız bağ içindedir. Çünkü Smood işçileri, ‘rahat ve konforlu bir yaşamın yatağı’ gösterilen, grev ve diğer mücadele biçimlerinin orta sınıf temsilcileri, sermaye örgütlerinin çeşitli kademelerdeki sözcüleri tarafından ‘gereksiz ve kışkırtıcı’ olarak damgalanmaya çalışıldığı bir dönemde vahşi sömürü koşulların ifşa etmişlerdir.
Smood işçileri 1 aydan fazladır ayda 240 saat çalışıp, 3000 frank bile alamıyor olmalarına sadece azgın sömürü ve baskı koşullarına değil aynı zamanda işverenin fiili gaspına karşı grevle mücadele ediyorlar. Kazanımları ve taleplerini elde etmeleri ise bu mücadeledeki ısrarları sonucu olacaktır.
——————————————————————————–
Merkezi kanton Waadt olan Smood, İsviçre’nin 20’nin üzerinde şehrinde kurye hizmeti veren bir firma. Smood yemek ve içecek servisinin yanı sıra gıda maddelerinin evlere servisini de gerçekleştiriyor ve bu alandaki en önemli iş ortağı Migros. Korona pandemisine bağlı daha da yaygınlaşan evlere servis hizmeti, bu alanda çalışanların maruz kaldığı baskı ve iş yükünü daha çok arttırdı.
Smood çalışanları kötü çalışma koşulları ve düşük ücret nedeniyle 2 Kasım’da Yverdon’da greve başladılar ve grev kısa sürede diğer kentlere de sıçradı. Smood çalışanlarının başlıca talepleri arasında: 25 franklık saat ücreti, %25 zamlı gece çalışma tarifesi ve %150 zamlı Pazar çalışması, ücret bordrolarının istismar edilmeden yasaya uygun hazırlanması, hastalık ve kaza sigortası güvencesinin sağlanması, işin yapılması sırasında işçiler tarafından harcanan, yakıt, kullanılan araba ve telefonlara ait masraf harcırahının eksiksiz ödenmesi, çalışma zamanlarına ait planların çalışanların isteklerini dikkate alarak hazırlanması yer alıyor.