8 Mart vesilesiyle İsviçre Sendikalar Birliği SGB, kamu sektörlerinde çalışan ebeveynlerin haklarını iyileştirmek için SGB Kadın Komisyonu tarafından hazırlanan, «İş, Bebek, Eşitlik» anketi sonuçlarını ve taleplerin detaylarını paylaştı.
Ankete yaklaşık 1700 kişi katıldı ve katılanların üçte ikisi çalışan anneler. Katılımcıların yarısından fazlası Cenevre ve Vaud kantonlarında yaşıyor ve %52’si yükseköğretim mezunu. Anket sonuçları, eşitlik lehindeki söylemler ile gerçekler arasındaki uçurumu gözler önüne seriyor.
KADINLAR BİLGİYE ERİŞEMİYOR!
Gebelik bildiriminden itibaren ciddi sorunlar başlıyor. Kadınların yarısı, gebelikle ilgili hakları konusunda herhangi bir bilgi almadıklarını belirtiyor. Gebe çalışanların %80’i gebelikleri sırasında rapor almış. Doğum öncesi işe devam etme talebi gerçekçi değil. SSP/SGB, annelerin sağlıklarını koruyan yasal önlemlerle desteklenmelerini ve gebelik koruma yönetmeliği (OProMa) kapsamında bir gelir kaybı ödemesinin yapılmasını talep ediyor. Ayrıca, doğum iznine ek olarak bir aylık prenatal izin önerilmektedir.
DOĞUM İZNİ SÜRESİ YETERSİZ
Kamu ve sübvansiyonlu sektörlerde genellikle sendikal mücadeleler sayesinde 16 hafta, Cenevre’de 20 hafta, Vaud kantonunda ise emziren anneler için 5 ay doğum izni verilmektedir. Ancak bu süre yeterli değil. Birçok anne, doğum iznini kendi cebinden uzatmak zorunda kalıyor: %37’si tatil ve/veya fazla mesai kullanırken, %35’i ücretsiz izin alıyor. Sadece %2’si ücretli ebeveyn izni alabiliyor. SSP/SGB, doğum izninin %100 maaşla 24 hafta olması, bunun 4 haftasının babaya/diğer ebeveyne devredilebilir olmasını öneriyor. Ayrıca, çoğul doğumlar için bu sürenin iki katına çıkarılmasını ve sağlık sektöründe çalışanlar için haftada 7 gün, 24 saat çalışanlar için özel bir düzenleme yapılmasını savunuyor.
EMZİRME HAKKI ENGELLENİYOR
Emzirme, çocuğun ilk yılında bir hak olarak kabul edilse de, uygulamada büyük zorluklar yaşanıyor: Annelerin %40’ı işbaşı yapmadan önce emzirmeyi bırakmak zorunda kalıyor, sadece %16’sı uygun bir emzirme odası bulabiliyor ve %30’u yasal olarak sağlanan emzirme iznini alabiliyor. SSP/SGB, yasal düzenlemelere uygun şekilde emzirme odalarının sağlanması ve çalışanın ihtiyacına göre 30 ila 90 dakika arasında ücretli emzirme izni verilmesi gerektiğini talep ediyor.
BABALIK İZNİ YETERSİZ
Anket sonuçlarına göre, diğer izinlere dair tablo pek iç açıcı değil. Sadece her 10 babadan biri, 2 haftadan uzun bir izin almış. Diğer ebeveyn ya da evlat edinme izni ise yeni uygulanmaya başlandı ancak bu süre çok kısa. SSP/SGB, baba/diğer ebeveyn izninin %100 maaşla 12 hafta, çoğul doğumlar için iki katı kadar olması gerektiğini savunuyor. Ayrıca, evlat edinme veya bakım ailesi durumunda, ebeveynler arasında paylaşılabilen, %100 maaşla 36 hafta izin verilmesini öneriyor.
İŞE DÖNÜŞ ZORLUKLARI
Çoğu anne doğum izninin ardından işine dönse de, her 10 anneden biri istenmeyen şartlarla karşılaşıyor, örneğin daha düşük bir iş yükü ya da daha az ilgi çekici bir pozisyon. %15’i ise işe geri dönmüyor. Çoğunlukla, işe dönüşü zorlaştıran sebepler arasında iş yükünü azaltma talebinin reddedilmesi, kötü çalışma koşulları, istifaya zorlanma, hatta işten çıkarılma yer alıyor. SSP/SGB, ebeveynlere çocuklarına bakabilmeleri için çalışma saatlerini azaltma hakkı verilmesini ve eski çalışma oranlarına geri dönebilme garantisi verilmesini talep ediyor.
İsviçre’de ebeveyn izni konusu uzun zamandır tartışılıyor. Birçok model üzerinde fikir birliği sağlanmaya çalışılıyor. Bir parti ittifakı, «eşitlikçi olmayan» bir model üzerinde çalışırken, Federal Konsey tarafından yaptırılan bir çalışma, farklı ebeveyn izin modellerini ve bunların ebeveynler üzerindeki etkilerini inceleyen ilginç bir araştırma sunuyor. Çalışma, mevcut durum ile iki daha cömert modeli karşılaştırıyor. İlk model, her ebeveyne 80% maaşla 11 hafta ek ebeveyn izni öneriyor. SSP/SGB’nin Kadın Komisyonu, her ebeveyn için 10 hafta daha fazla izin ve %100 maaş ödeme öneriyor.
Econcept (ulusal ve uluslararası bir araştırma ve danışmanlık firması), 6 ay süren doğum izninin, annelerin iş gücünde kalmalarını sağlamak ve daha etkin bir iş gücü ilişkisi kurmalarını teşvik etmek açısından faydalı olduğunu belirtiyor. Çalışma, annelerin ortalama olarak doğumdan 6 ay sonra işbaşı yaptıklarını da vurguluyor. SSP/SGB’nin önerileri ise, ebeveynler arasında tam eşitlik sağlamak için eşit maaş, çalışma saatlerinin azaltılması ve çocuk bakım hizmetlerinin geliştirilmesi gerektiğini savunuyor.
Bu öneriler, ebeveynlerin iş hayatı ile aile hayatını dengelemelerine yardımcı olmayı ve daha eşit bir toplum inşa etmeyi hedefliyor. (Arkadaş)