AVS21’e Değil, Daha Dayanışmacı, Yeniden Dağıtıma Dayanan,Ek Bir AVS’e İhtiyaç Var
Kadınların emeklilik ücretlerindeki eşitsizliğe ve emeklilik yaşının 65’e çıkarılmasına karşı kurulmuş “65nopeanuts!” Kolektifinin kurucularından Danielle Axelroud ve Lynn Mackenzie ile yaptığımız röportaj:
Kadınların erkeklerden daha düşük ücretler aldığı İsviçre’de emeklilik yaşamları nasıl oluyor?
Feminist Grev’in 8 Mart’ta dağıtacağımız gazetesi “8 Minutes”in 2. sayfasında da yazdığı gibi İsviçre’de emekli kadınlar, emekli erkeklere oranla daha düşük emekli maaşı alıyorlar. “(Emeklilikte) sefalet ücretleri, tüm aktif yaşam boyunca biriken ayrımcılıkların sonucu: eşit olmayan ücretler ve yarı zamanlı çalışma yüzünden ücretlerimiz, erkeklerinkinden yaklaşık %32 daha az. Ücretlerin azlığı emekli primlerimize doğrudan etki ediyor: erkeklerden %37 daha az emeklilik ücreti.”
Emeklilik yaşının yükseltilmesi, kimlerin yaşamını etkileyecek?
Öncelikle sıkıntıyı çekecekler kötü çalışma koşulları (ve düşük ücretleri) olanlar yani kadınlar. Bir yandan ücretli işler, diğer yandan ev işleri yüzünden fiziksel ve psikolojik olarak bitap kalanlar; güvencesiz işler ve düşük ücretler ile ay sonunu getirmeye çalışanlar, özellikle yalnız yaşayan anneler; 50 yaş ve üstü olup uzun süredir işsiz durumda olanlar.
Devlet neden kadınların yaşını yükseltmek istiyor? Sizce kadın haklarına böylesi bir saldırı neden yapılıyor?
Federal Konsey, anayasada yer alan kadın erkek eşitliği maddesine dayandırarak kadın ve erkeklerin emeklilik yaşlarının “armonize” edilmesi için uzun zamandır uğraşıyor. Benim nezdimde böylesi bir argümanın geçerliliği olamaz. Kadınların emeklilik yaşının yükseltilmesi daha önce yapılan iki oylamada reddedildi, ama halkın kararına saygı duyulmuyor. Muhafazakâr güçler, yedek önerilerin yanında (TVA vergilerinin artırılması), reformun emeklilik kasası tasarruflarını da içermesi için baskı yapıyorlar. Ancak Federal Konsey neden bu kombinasyonun bu kadar önemli olduğunu açıklamıyor.
Kadınların ve İsviçre halkının farkına varması gereken şey, konu kadınların yararı için eşitliği sağlamaya gelince yapılması gereken onca başka şey varken, Federal Konsey’in (ve parlamenterlerin) bunlara isteksiz olduklarıdır. Eşitlik Yasası’nın (eşit ücret) mazeret reformuna veya son zamanlarda getirilen yükümlülükler kanunumuzdaki yönetim kurullarında ve şirket yöneticilerinde kadınların temsiline bir bakın. Bunlara uymayan işletmeler için hiçbir zorluk veya ceza yok.
AVS21 reformu nedir? Halkın tepkisi nasıl olmalıdır?
Uzun zamandan beri, Federal Konsey ile muhafazakâr ve liberal güçler ölüm çanını çalıyor: “gelirler düşüyor ve harcamalar (emekli maaşları) artıyor, x yıl içinde AVS(emeklilik fonu) fonu boşalmış olacak.” Ancak bu tahminler hiçbir zaman doğrulanmadı. AVS hesapları o kadar da kötü gitmiyor. Aslında, mantıklı olan da bu, çünkü önemli olan bordrolar (işçi geliri) ve dolayısıyla, artan üretkenliktir, emeklilerin aktif çalışanlara oranı değil. Mevcut reform birçok bileşen içeriyor:
1) TVA vergisi oranlarından bir artış;
2) Kadınlar için emeklilik yaşının yükseltilmesi;
3) Kadınların geçiş dönemi jenerasyonu için “telafi edici” denen tedbirler (aslında basit geçiş önlemleri, gerçek tazminat yok);
4) Emeklilik yaşında esneklik (62 ile 70 arasında, ancak Devlet Konseyi Sosyal Güvenlik ve Halk Sağlığı Komisyonu’na göre, yalnızca 63 yaşından itibaren olabilir);
5) Daha uzun çalışarak emeklilik maaşı miktarını iyileştirme imkânı ( şu anda 65/66 yaştan sonra ödenen katkı payları yalnızca dayanışma niteliğindedir, emeklilik maaşını iyileştirmez.)
Toplumumuzun kadın-erkek eşitliğindeki genel mantalitesini anlamak, kadının çalışma ve politik hayattaki uğradığı ayrımcılığı fark etmek, AVS21 reformunda bu anlayışla oy kullanmak toplumumuzdaki kadın-erkek eşitliğini sağlayacak adımlardan biridir. Bir diğer istenen ve olası çözüm de, daha önce dediğimiz gibi, LPP’nin (3 emeklilik kasasından biri) değiştirilmesi. Bu çözüm kadınların emeklilik yaşının arttırılmasından daha gerçekçi ve daha derinlemesine bir çözüm. Diğer tüm eşitlik aşamaları geçildikten sonra eşit emeklilik yaşı son adım olabilir
Sizce daha insancıl bir yaşam için ne tür düzenlemeler yapılmalı?
Emeklilik maaşı, yaşam boyunca kadın ve erkek arasındaki eşitsizlikleri ortaya çıkarmaktadır. Bu nedenle, kadınların işgücü piyasasına ve erkeklerin de bakıma eşit erişimine ciddi anlamda odaklanılmalı ve ücret eşitsizliğine ve ev, eğitim ve bakım görevlerinin eşitsiz dağılımına çözüm bulunmalı. Bunu yapmak için, her çocuk için çok uygun ve kaliteli çocuk bakımını; annelerin, babaların, küçük çocukların ve istihdamın ihtiyaçlarını karşılamak için çocuğun gelişine yakın ilgili annelik, babalık ve ebeveyn iznini; çalışma saatlerinin standardını da yeniden düşünmeliyiz: Haftada 40-42 saat çalışmak aile sorumluluklarıyla uyumlu mu? Bu birçok ilerici Avrupa ülkesinde böyle değil. Son olarak, kadınların meslek seçimini, pozisyonlara erişimini, ücret artışlarını frenleyen temsillerle ciddi anlamda yüzleşmemiz gerek. Çünkü bunlar aynı zamanda, erkekleri de bazı mesleklerin seçimini ve özellikle de ev ve bakım işlerine erişimini de engelliyor.
Düşük ücretli işler (bakım, satış, erken çocuk eğitimi) yeniden teşvik edilmeli; kültür ve sanat dallarında çalışanların durumları yeniden düşünülmeli. Emeklilik sistemi, özellikle son derece eşitsiz olan 2. sütun (veya LPP) ile ilgili olarak yeniden düşünülmeli. (sadece kadınlar ve erkekler arasında değil, aynı zamanda çok iyi maaşlı kişilerle mütevazı maaşlı diğerleri arasında, ya da sabit maaşlı bir işi olan kişiler ile çeşitli faaliyetler arasında hokkabazlık yapmak zorunda kalanlar arasında ki bugün işgücü piyasası herkes için giderek daha belirsiz hale gelirken, bir grup devamlı cezalandırılıyor).
LPP, esas olarak kadınlar tarafından yürütülen ücretsiz işleri hesaba katmıyor. Ayrıca 2. sütunun dayandığı kapitalist sistem ekonomimiz için oldukça zararlıdır. LPP, varlık yöneticilerinin ve finansal sistemin diğer aktörlerinin mesleklerinin yanı sıra bakanlık maaşlı yöneticilerin mesleklerine destek veriyor. Birikmiş para yığınını, artık nereye koyacaklarını bilmiyorlar. Bu, gayrimenkul fiyatlarını (satın alma veya kiralama) artırıyor. Bu, işten çıkarmalara ve ücretler üzerinde baskıya neden oluyor. (çünkü emeklilik fonları hisselere yatırım yapar ve işten çıkarmalar sırasında fiyatlar artar vb.). Örneğin daha dayanışmacı, yeniden dağıtıma (toplanan katkılar doğrudan yararlanıcılara yeniden dağıtılır ve haliyle tüketimi canlandırır ve böylece bir bütün olarak ekonomi canlanır) dayanan, ek bir AVS’nin yararına temelden meydan okunması gereken sapkın bir sistemdir. Fakat böyle bir revizyondan uzağız. Şu anda tartışılmakta olan LPP reformu yalnızca daha fazla katkıya (biraz daha düşük bir emeklilik maaşı için bile) dayanıyor ve finans endüstrisi tarafından herhangi bir fedakârlık yapılmıyor. Ayrıca kadınları desteklediğini iddia ediyor ama bu tam bir yalan çünkü çoğunlukla sadece iyi maaşlı kadınlar daha iyi durumda olacak.
Bu reform, artan iş güvensizliğinin etkilerini ve hatta 45 yaşından itibaren kadın ve erkeklerin işten çıkarılmalarını ele almıyor. Aslında, LPP kesintisiz, büyüyen bir gelir profiline ve istihdamda emekliliğe dayanmakta, oysa birçok yaşlı işsiz, bir emeklilik fonuna bağlanmadan emeklilik yaşına ulaşıyor. LPP reformunun yapısal ve derin olması gereken bir sistem oysaki. Bunun için, karar alma masasına şu anda olduğundan daha fazla aktörün davet edilmesi gerekir. Nüfusun ve özellikle kadınların daha geniş kesiminin, durumları iyi olan ve genelde erkek egemen yaşam tipleri olan emeklilik fonu uzmanlarına ve parlamenterlerin çoğunluğuna büyük ölçüde görünmediğini deneyimliyoruz.