Reklam gelirlerinde yaşanan büyük kayıp, aboneliklerdeki düşüş, web devlerinin rekabeti: devlet, medyanın kalite ve çeşitliliğini garanti altına almak için İsviçre medyasını desteklemek istiyor. İsviçreli seçmenler 13 Şubat’ta gazeteler, radyolar, özel televizyonlar ve çevrimiçi siteler lehinde alınması öngörülen mali önlemler konusunda oy kullanacak.
Ne hakkında?
İsviçre Parlamentosu özel medyayı doğrudan ve dolaylı mali yardımların bulunduğubir paketle desteklemeye karar verdi. Gazetelere, radyoya, özel televizyonlara ve çevrimiçi medyaya yılda yaklaşık 150 milyon frank tahsis edilmesi için sağcı politikacılar ve yayıncılar tarafından bir referandum başlatılmıştı. 13 Şubat’ta halk karar verecek.
İsviçre’de medyanın durumu nedir?
İnternetin ortaya çıkışıyla birlikte, Facebook ve Google gibi web devlerinin büyümesi, İsviçre medyasının görünümünü de tamamen alt üst etti. Bilgi ve reklamcılık sektörü çevrimiçi ortamda hızla büyüyerek geleneksel medyaya abonelik sayısında düşüşe ve gelirlerinde önemli bir düşüşe neden oldu. Son yirmi yılda gazete, dergi ve özel radyo istasyonlarının reklam gelirleri yaklaşık %40 oranında düştü.
İsviçre medyası kârlı dijital içerikler geliştirmeye çalışmasına rağmen, halk çevrimiçi makaleler için ödeme yapmak konusunda isteksiz ve reklam fiyatları da oldukça düşük. Sonuç olarak, 2003’ten bu yana İsviçre’de yaklaşık 70 gazete tarihe karıştı. Birçok küçük gazete ve medya organı, büyük gruplar tarafından satın alındı.Bu durum ülke genelinde medya çeşitliliğini azalttı. Ekonomik önlemler yazı işleri ile ilgili basın emekçilerini çok etkiledi ve birçok gazeteci işini kaybetti. Pandeminin gelişiyle durum daha da kötüleşti.Çünkü çok sayıda etkinliğin iptal edilmesi medyayı önemli reklam gelirlerinden mahrum etti.
Ancak mobil internetin yaygınlaşması ve geleneksel medyadaki kriz, yeni çevrimiçi platformların yaratılmasına yönelik ivmeyi de artırdı. Son on yılda farklı formatlar ve ekonomik modeller deneyen çok sayıda proje ortaya çıktı. Bu “yeni medya”lardan bazıları nispeten kısa bir ömre sahipken, diğerleri büyümeyi ve istihdam yaratmayı başardı. Bunlar arasında okur kitlesinin desteğiyle kârlı hale gelen Republik dergisi, Watson ve Blick’in tamamı reklamla ödenen ücretsiz haber siteleri ya da abonelikleri ve özel bir kuruluş tarafından finanse edilen Heidi.news platformu sayılabilir.
Medya desteği ne kadar ve kimler yararlanacak?
Proje destekçileri, yardım miktarını mevcut önergeye göre 151 milyon frank artırarak yılda toplam 287 milyona ulaştırmak istiyor.
Gazeteler, basılı baskılarının dağıtımı için tercihli tarifeler yoluyla dolaylı yardımdan hâlihazırda yararlanmaktadır. Bu destek genişletilecek ve 70 milyon frank artarak yıllık 120 milyona ulaşacak. Fonlar Konfederasyonun mevcut bütçesinden sağlanacak.
Bölgesel radyo ve televizyonlar, hanelerden alınan radyo-tv lisans ücretinden pay almaktadır. Bu sübvansiyon yılda 81’den 109 milyon frankayükselecek. Keystone-ATS haber ajansı, İsviçre Basın Konseyi ve gazetecilerin eğitimi de mali desteklerdenfaydalanacak. Şu anda radyo-TV ruhsatından 4 milyon frank ve Konfederasyondan 1 milyon frank alıyorlar. Royaltiden ek bir katkı yılda toplam 28 milyona yükselecek.
Dijital geçişi desteklemek amacıyla çevrimiçi Medya’ya yeni doğrudan destek sunulacak. Oylanacak yasa, Konfederasyon bütçesinden yılda 30 milyon frank ödenmesini öngörmektedir. Bu yardımdan yalnızca kısmen okuyucuları tarafından finanse edilen medya yararlanabilecektir, ücretsiz teklifler hariç tutulacak.
Gazete dağıtımı ve çevrimiçi medya desteğindeki indirim zamanla sınırlı olacak ve yedi yıl sonra sona erecektir.
Referandumu kim başlattı?
Öneriyi, muhafazakâr sağ parti SVP/UDCgetirdi. Öte yandan, Parlamento’daki oylamalar sırasında medya lehine önlem paketine topluca karşı çıktı. Referandum komitesi önergenin “politik” olmadığını iddia ediyor, ancak komitede SVP üyesi ve partiye yakın şahsiyetlerin olduğu biliniyor. Komite genel olarak Almanca konuşulan İsviçre’de faaliyet gösteren yayıncıları, yazarları ve girişimcileri bir araya getiriyor. Referandumu desteklemek için UDC’nin seçilmiş yaklaşık 80 üyesi ile Liberal-Radikal Parti ve Merkez’in bazı üyelerinden oluşan bir meclis komisyonu da kuruldu.
Referandum argümanları nelerdir?
Bu projenin muhalifleri, mali yardımın en zengin yayıncılara ve halka açık şirketlere de fayda sağlamasınatepki gösteriyor. Ülkenin beş büyük haber grubu son yıllarda kâr elde ettiğinden ve kendilerini finanse edebildiğinden, bu desteğin ekonomik olarak sağlam olmadığına inanıyorlar.
Referandum komitesi, devlet sübvansiyonlarının medyanın bağımsızlığını azalttığını ve politikacıları ve yetkilileri eleştirerek dördüncü güç rollerini oynamalarını engellediğini söylüyor. “Mali bağımlılıkları bağımsızlıklarını sarsıyor”, diye özetliyorlar. Ayrıca, bu devlet katkılarının rekabeti önlediğini de düşünüyorlar.
Buna ek olarak, komite mali yardımın tahsisinde şeffaflık olmadığını ve özgür medyanın her türlü desteğin dışında tutulduğunu vurgulayarak “Medya için sağlanan sübvansiyonlar anti sosyaldir. Yalnızca bir gazete veya çevrimiçi aboneliği karşılayabilen hali vakti yerinde sınıflar yararlanacak” diyorlar.
Medya paketini kimler destekliyor?
Hükümet ve Parlamento halkı, gazetelere, radyolara ve televizyonlara bu mali desteği kabul etmeye davet ediyor. Projeyi desteklemek için partiler arası bir komite kuruldu. Bu komite, UDC dışındaki tüm partilerden yaklaşık 100 parlamenter, 80 medya şirketi ve Sınır Tanımayan Gazeteciler de dahil olmak üzere 15 kuruluştan oluşuyor.
Medya yardımı lehine argümanlar nelerdir?
İletişimden sorumlu bakan SimonettaSommaruga, “Bu paket olmadan diğer gazetelerin kaybolması, yerel radyo istasyonlarının zayıflaması ve belirli bölgelerin artık haber sitelerinde yer almaması riski var” diye uyarıyor. Doğrudan yardım almak için konulan kriterlerin, yetkililerin yazı işleri kadrosu üzerinde herhangi bir etkisi olmasını önleyeceğini iddia ediyor. Özellikle medyanın, gazetecilik ve reklam içeriği arasında net bir ayrım yapması, siyasi, ekonomik ve sosyal gerçekler hakkında bilgi vermesi ve sektörde tanınan gazetecilik kurallarına uyması gerekecektir diye belirtiyor.
Destek komitesi, bağımsız medyanın İsviçre doğrudan demokrasisinin temeli olduğunu vurguluyor. Sosyalist milletvekili Matthias Aebischer, “Halkın siyasi hayata bu kadar yoğun bir şekilde katılabileceği başka bir ülke neredeyse yok. Bu nedenle halka güvenilir ve dengeli bilgi sağlayan güçlü ve bağımsız medya çok önemli ” diyor. (Arkadaş)