ABD tarafından desteklenen Suriye Demokratik Güçleri, Kuzeydoğu Suriye’deki büyük hapishanenin kontrolünü yeniden ele geçirmeyi başardı ve üç yıl içinde ülkedeki en büyük cihatçı saldırıyı sona erdirdi.
Suriye’deki ABD destekli Kürt güçleri, İslam Devleti (İD) grubunun saldırdığı büyük bir hapishanenin tam kontrolünü yeniden ele geçirdi ve ülkedeki üç yıldaki en büyük cihatçı saldırıyı sona erdirdi. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’ne göre, 20 Ocak’ta Haseke’deki (Kuzeydoğu) Kürt güçleri tarafından kontrol edilen hapishaneden cihatçıları serbest bırakmak için başlatılan saldırının ardından çıkan çatışmalarda 181 ölü – 124 cihatçı, 50 Kürt savaşçı ve yedi sivil yaşamını yitirdi. BM’ye göre Ghwayran Hapishanesi yakınlarındaki bölgelerde yaşayan yaklaşık 45.000 kişi dondurucu havada kaçmak zorunda kaldı.
Kürtlerin çoğunlukta olduğu Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) sözcüsü ve Suriye’de IŞİD’e karşı savaşın öncüsü Farhad Shami, hapishanenin “tam kontrolünün” yeniden sağlanmasının, orada yerleşik olan tüm cihatçıların teslim olmasından sonra gerçekleştiğini söyledi. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’ne göre 2011’den beri savaşan Kürt güçlerinin, cezaevine el koyduğunu doğruladı, ancak önlemler almaya devam ettiklerini vurguladı.
Saldırı 20 Ocak’ta başladı
20 Ocak’ta gözaltı merkezine düzenlenen koordineli saldırıda, cezaevi içinde ve dışında yüzden fazla cihatçı yer aldı. Gardiyanlara isyan eden ve bir cephanelikte görev yapan tutuklular, cezaevine sızmayı başaran saldırganlarla birlikte çatışmalara katıldı. Bu, IŞİD’in 2019’da Suriye’de kürt güçler tarafından yenilgiye uğratılmasından bu yana gerçekleştirdiği en büyük saldırı. Saldırıda kamyon bombaları ve ağır silahlar kullanıldı.
SDG’ye, hapishanenin kontrolünü yeniden ele geçirme operasyonlarında Washington liderliğindeki uluslararası cihat karşıtı koalisyondan ABD askerleri yardım etti. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’ne göre, bilinmeyen sayıda cihatçı kaçmayı başardı. SDG ve Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’ne göre, cezaevine yapılan saldırı sırasında gözaltına alınan veya sızan 1000’den fazla cihatçı, 20 Ocak’tan bu yana kürt güçlerine teslim oldu.
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’ne göre, cezaevinde farklı milletlerden en az 3.500 cihatçının barındığını belirtti. BM ve insan hakları örgütleri de, bu eski okulda kilitli tutulan yüzlerce çocuğun gözaltı merkezine dönüştürüldüğünü bildirdi. Bu küçüklerin kaderi hemen bilinmiyordu. Üst düzey bir Kürt yetkili, kürt güçlerinin “Küçüklerin hayatını korumak ve maksimum insan kaybını önlemek için , hapishaneye yapacakları saldırıları ertelemek” zorunda kaldığını söyledi.
Uluslararası topluma çağrı
Kuzey ve Kuzeydoğu Suriye’nin geniş bölgelerini kontrol eden Kürt Özerk Yönetimi, IŞİD’in yeni savaşçılar alarak kendisini güçlendirmesinden endişe ederek, uluslararası topluma yardım çağrısını yeniledi. Üst düzey bir yerel yetkili olan Abdülkerim Omar AFP’ye basına verdiği demeçte, “Bu, tek başımıza çözemeyeceğimiz uluslararası bir sorun. Kürtlerin tekrarlanan çağrılarına rağmen, çoğu Batılı ülke hapishanelerde ve kamplarda bulunan vatandaşlarını ülkelerine geri göndermeyi reddederek, ülkelerine geri almamakla yetiniyor” Abdülkerim Omar dedi., “IŞİD terörünü bölgesel olarak yendik, ideolojisini ortadan kaldırmadan bölgede kimseye huzur olmaz “ diye tahminde bulundu.
Yüzlerce çocuk rehin alındı
Bir rehabilitasyon merkezinde hapsedilen çocuklar, şimdi IŞİD savaşçıları tarafından bir yatakhaneye kilitlendi. Onların varlığı, cezaevine girmeye çalışan ve IŞİD’i onları “canlı kalkan” olarak kullanmakla suçlayan Demokratik Suriye Güçlerinin ilerlemesini tehlikeye atıyor. UNİCEF’e göre, bu küçüklerin sayısı 850 olacak ve bazıları sadece 12 yaşında.
Suriye’de İsviçreli kadın ve çocukları da cihat eğitiminden geçirilerek yetiştirildi
Birkaç Avrupa ülkesi, vatandaşlarını ve çocuklarını ülkelerine geri gönderirken, İsviçre uyruklu iki anne ve dört çocuk, Kuzeydoğu Suriye’deki bir kampta hayatta kalmaya çalışıyor.
Dünya bir canavar yarattı. Yaklaşık dört yıldır kampta tutulan İsviçreli bir kadın açıklıyor: ‘’Suriye’nin Kuzeydoğusunda Kürt güçlerinin elinde tuttuğu iki kamp olan Roj ve Al-Hol’de 60.000’den fazla insan yaşıyor. Çoğunlukla bu kadınların kocaları, eşleri, İslam Devletinde cihat yaparak ölmüş ya da hapsedilmişler, bu kadınlar çocukları ile birlikte kampta hapsediliyorlar. Bu kadınlar kendilerini bir çıkmazda buluyorlar. Bazı ülkeler tüm vatandaşlarını, diğerleri sadece anneleri ve çocuklarını, hatta sadece reşit olmayanları ülkelerine geri göndermeyi seçmiştir. Bununla birlikte, Suriye’de Kürtlerin elinde erkekler de dahil olmak üzere, onlarca kadar vatandaşı olan İsviçre, çok katı bir tutum sergiliyor, İsviçre , vatandaşları olan çocuk ve kadınlardan kimseyi, ülkesine geri almadı.
Uzmanlar, cezaevine yapılan saldırıyı, 2019’da Suriye’de ve 2017’de komşu Irak’ta aldığı yenilginin ardından Suriye çölüne çekilen IŞİD’in yeniden canlanması için atılan yeni bir adım olarak görüyor. Bir Kürt yetkili ; ‘’IŞİD’in bu bölgedeki kontrolü küçümsenmemeli” diye uyardı.
Mart 2011’de demokrasi yanlısı gösterilerin bastırılmasıyla tetiklenen Suriye’deki savaş, bölgesel ve uluslararası güçlerin katılımı ve cihatçıların yükselişiyle yıllar içinde daha karmaşık hale geldi. Çatışmalar, yaklaşık 500.000 insan ölümüne yolaçtı, ülkenin altyapısı harap oldu ve milyonlarca insanı yerinden etti.
(Kaynak İsviçre Zaman gazetesi, AFP)
Şubat 2022 Ali Korkmaz