23 ocak 2023 de yaklaşık 4.000 memur, maaşlarının tam ücret belirlemesini istemek için pazartesi akşamı Lozan’da miting düzenlendi. 31 Ocak için yeni bir eylem günü açıklandı.
Vaud Kantonu çalışanları, sendikalarının (FSF, SSP, SUD) Devlet Memurları Dernekleri, Kamu Sektörü Sendikası, Dayanışma Demokratik Üniterler Sendika Federasyonu (öğrencilerle dayanışma sendikası), çağrısıyla pazartesi akşamı Lozan’da düzenlenen eylemde, %3 enflasyon artşı farkının tam ödenmesi mücadelesi ,okullarda da ivme kazandı. Grevlerle, mücadele ve gösterilerle umutlar doruğa çıktı.
13 Aralık’ta yaklaşık 1.200 memur, Maliyeden Sorumlu Kanton Hükümet üyesi Valérie Dittli’nin pencereleri önünde, maaşlarının tam ücret belirlenmesini talep etmişlerdi.23 ocak pazartesi akşamı, 4.000 göstericiler kanton şatosu önündeydiler. Aşırı soğuğa rağmen, eylem saat 17:30’de Saint-François meydanında başladı. Şehir merkezi, büyük köprü üzerinden geçilerek kanton şatosu ve parlamento binası merdivenleri önünde, talepler dillendirildi. Öğretmenler, eylemin büyük bölümünü oluşturdu. Çok sayıda okul, bütün gün eğitim memurlarının grevlerinden etkilendi. 1500 grevci öğretmene, bugün için maşların ödenmeyeceği kanton yetkilileri tarafından açıklandı. Aynı zamanda, 23 Ocak pazartesi akşamı daha güçlü bir dayanışmayla Kanton Hastanesi hareketlendi. Kanton Hastanesi CHUV’ün personeli “sağlıkçılar mücadelede” pankartıyla alanları doldurarak eylemi destekledİ. Sendikalara göre, 23 Ocak’ta yapılan bu eylemler ve 31 ocak salı günü yapılacak eylemlerin bir sonraki günü için, grev kararı açıklandı. 31 Ocak’taki hareketliliğin büyüklüğü, hükümetin gidişatını belirleyecek.
Diğer Kantonlara göre, Vaud Kantonu “sınıfta kaldı”
Kamu hizmetleri çalışanlarından oluşan grevciler, hükümeti cimrilikle eleştiriyor: “Bu hükümete boyun eğdirmeliyiz, halkın iyiliği için çalışıyoruz”. Kanton idaresi, devlet personeli için maaşın %0.8’ine tekabül eden tek bir ikramiye ile birlikte %1.4’lük bir zam verdi. Sendikalar ise, en az %3 olan hayat pahalılığı zammı istiyor. Göstericiler, kantonlar arası karşılaştırmada Vaud Kantonunun “sınıf sonuncusu” olduğuna inanıyorlar.
Eyleme katılanların değerlendirmeleri:
-2020’de kendi hayatlarını riske atarak hayat kurtaran sağlıkçılar ve hastabakıcıları alkışladık. Polis çalışmalarına devam etti ve biz uzaktan çalışırken öğretmenler çocuklarımızı eğitip ilgilendiler. Hamile memurlar, astımı olan diğerleri sistemin devam etmesi için çalışmaya zorlandı. Bugün onların yüzüne tükürüyoruz. Toplu hafıza kaybı mı yoksa sadece utanmamazlık mı?!
-Maaşlara ücret uygulamasının eksik olması on yılı aşkın bir süredir devam ediyor, yıllar geçtikçe azalan bir satınalma gücüyle karşı karşıyayız, bu yüzden de verilen zam asla yetmez! Tatiller, emeklilik, doğum izni vb düzenlemelerde zaten kısıtlamalara maruz kalıyoruz.
-Toplu iş sözleşmelerine bile saygı duymuyorlar ve bir kantonu yönettiklerini iddia ediyorlar!? Bu hükümetin bir maskaralığıdır.
-Özel sektörden geliyorum (35 yaşındayım) bundan üç yıl önce kamu sektörüne geçtim. Özel sektörde maaşlar kamu sektöründen daha yüksek! Enflasyon 2022’de %3’ün üzerindeyken, komşu kantonlar çok daha fazlasını verirken, Vaud Kantonu’nun hayat pahalılığına tam ücret artışı vermemesi için hiçbir neden yok!
-Bu mücadele, kanton kamu hizmetinin on yılı aşkın süredir en güçlü mücadelesidir. Bu durum çalışanların hükümet karşısındaki öfke ve kararlılık düzeyini gösteriyor.
-Sendikalar (FSF, SSP, SUD) tarafından sunulan zam talebine, hükümet olumsuz yanıt verdi. İşverenin tepkisi, personeli ve onların kuruluşlarını aşağılayıcıdır. Hükümetin çeşitli bütçe unsurlarını birbirine karıştıran açıklamaları; kamu sektöründeki maaşların gerçekliği konusunda halk arasında kafa karışıklığı yaratma arzusu olarak anlaşılmalıdır! Bu nedenle, yalnızca mücadelenin güçlendirilmesi ile, bu tür küstahlığa yanıt verebiliriz.
Kurum ve kuruluşlar,alınan ortak bir kararla mücadeleye 31 Ocak’ta devam edileceğini duyurdular.
Her yer hareketli,grev ve eyleme katılım artıyor
31 ocak 2023, Lozan sokaklarında 10.000 kişiyi bir araya getiren eyleme katılmadan önce, 2000 öğretmen derslere girmeyerek greve gitti. Eylemden once, grevciler meclisi, Lozan’daki Béthusy okulunda biraraya geldi. Kanton Hastanesi CHUV önünde, 250 kadar sağlıkçı gösteri eylemi yaptıktan sonra, saat 16.30 da hükümet ve parlemento binası önünde toplanarak onbinlere katıldı. Devlet memurları, kamu görevlileri; ilk ve orta eğitim öğretmenleri, emniyet personeli, sağlık personeli ve üniversiteliler de eylemi destekledi.
“Bu tokadı kabul edersek…”
Eyleme katılan personel arasında hoşnutsuzluk üst boyuttaydı. CHUV Kanton Hastahanesi çalışanları ile dayanışma içinde olduğunu göstermek için gelen bir öğretmen bu bıkkınlığı şöyle özetliyor: “Karmaşık ve zor yıllardan sonra, maaş kesintisi yapılarak yüzümüze tükürüldüğü hissine kapılıyoruz. Kamu hizmeti toplumumuzun temel direğidir. Ama somut tanımlamadan bahsettiğimizde ortada kimse kalmıyor. Bugün bu tokadı kabul edersek daha da beter olacak”. Başka bir öğretmen aynı fikirde “Eğer hükümeti durdurmazsak, bu hükümet kanatlarının uzadığını, büyüdüğünü hissedecek ve daha zor koşullarla karşı karşıya kalacağız.”
‘’Çalışma koşullarının kötüleşmesi sorunu, genellikle maaş tanınmaması sorununa eşlik eder.
CHUV Kanton Hastanesi’nde çalışan bir işçiyim. Ve size işyerinde giderek daha fazla acı olduğunu söyleyebilirim. Bizimle dayanışma yapmak ve harekete geçmek zor, çünkü hiyerarşiden gelen baskı çok büyük.”
‘’Bizde personel eksikliği çok fazla olduğu için kimse greve gitmiyor. Bulunduğum bölümde on dokuz personelden şimdi sadece oniki kişiyiz, tecrübe eksikliği nedeniyle herkes özellikle en deneyimli, tecrübeli olanlar ayrılıyor veya uzaklaştırılıyor”. “Öyle bir noktaya geldik ki, hiyerarşi, kadın temizlikçilerden bazı hastaların kolostomi torbalarını (kolostomi, bağırsakta bulunan dışkının dışarı atılabilmesi için tıbbi müdahale) değiştirmelerini istiyor, bu çok tehlikeli. Politikacılar tepki vermek için bir ölüm olmasını mı bekliyorlar?’’
Yürütme sert tutumdan yana
Hükümet, eylemden bir gün önce 30 Ocakta sendikaların taleplerine yazılı yanıt vermişti. Mektubunda, sendikaların ve kamu personelinin hayat pahalılığı karşısındaki zam taleplerini incelemeyi reddettiğini açıkladı. Öte yandan hükümet, “olağan göstergeler temelinde yıl içindeki durumu yeniden incelemek” istediğini açıkladı. Hükümet ayrıca, 23 Şubat’ta, “Vaud Devleti çalışanları için önemli olan diğer birçok konuda, özellikle tacizle mücadele, eşit ücret, gece çalışması, ön bilgilendirme yapan muhbirlerin yanısıra psikososyal risklerin önlenmesi” konusunda bir toplantı önerdi. Kısacası, endeksleme (hayat pahalılığına göre ücretlerin tam belirlenmesi) dışında her şey konuşuluyor. Hükümetin yeni başkanı PLR radikal liberal partisinden Christelle Luisier, Le Temps (Zaman) gazetesindeki köşe yazısında, hükümetin ücretler konusunda bir adım daha atmayacağını söyleyerek kararlılık kartını oynadı. Kanton meclis başkanı, hükümet başkanıyla aynı partiden PLR’li Florence Bettschart, Lozan şehir grevcilerine karşı yöneltilen bir kararı meclise sundu; okulu ve öğrencileri kabul edilemez bir biçimde siyasallaştırmakla suçladı. Öğretmenler ve grevciler, PLR’li Frédéric Borloz öncülüğündeki Eğitim Departmanı bakanı tarafından ele alınan bu sindirme girişimine, Konton meclisi önünde bir protesto eylemi daha düzenleyerek yanıt verdi. Daha sonra şehrin en işlek caddelerinden yürüyen göstericiler ve sendikacılar Maliye ve Tarım Bakanlığı önünde toplandılar.Sendika adına konuşan temsilciler; ’’Bu hükümet, soğuk hava koşullarında eylem yapamayacağımızı sanıyor ama büyük yanılgı içindeler, bugün hava çok soğuk, ama bizler üşümüyoruz ve onbinlerle alanlardayız’’ diyerek desteklerini ilettiler. ‘’Bir sonraki eylem tarihinin 9 Şubat olduğu’’nu açıkladılar.
USS Sendikalar birliği başkanı Pierre-Yves Maillard’ da , yolladığı bir mesajla grevcileri destekledi:
‘’31 Ocak ücret protestoları konusunda, kamu ya da özel her işveren için geçerli olması gereken bir ilkeyi hatırlatmak isterim: ücretler ve çalışma koşulları, personelin temsilcisi olan örgütleriyle görüşülür.
Geçen sonbaharda, USS üyesi sendikalar, özel sektördeki yaklaşık iki milyon çalışanın ücretlerini müzakere etti. Her zaman bir anlaşma olmadı ama inşaatta, zanaatkarlıkta, saatçilikte, yiyecek-içecek sektöründe, makine endüstrisinde örneğin enflasyona uyum müzakere konusu oldu. Bu sektörlerin patronları, bu prensibi kabul ediyorsa, yeni Vaud kanton hükümeti de kabul etmeli, hele hele fiyat artışlarını tamamen telafi etmek niyetinde değilse, bu reel ücretlerde düşüşü tetiklemek anlamına gelir. Umarım mücadelenizle, herhangi bir demokrasinin eksik olmadığı bu ilkenin restorasyonunu elde edersiniz. Dayanışma selamlarımla, USS Başkanı Pierre-Yves Maillard.’’
9 Şubat’ta isyan mı olacak?
31 Ocak eylemini grevciler; ‘’Gücümüz, farklı meslek sektörleri ve sendikalar arasındaki dayanışmadır. Bu mücadelede birarada kalmak bizim elimizde!’’diyerek bitirdi. Çok büyük olacak bir gösteriye gitmeden kısa bir süre once, grevciler meclisine bir delege öğretmen gönderilmesi ve 9 Şubat’ta yeni bir grev günü gerçekleştirmeye alkışlarla karar verildi. (Lozan / Ali Korkmaz)