BRICS, uluslararası ekonomik iş birliğini hedefleyen ve Küresel Güney liderliğindeki forum olarak etkisini artırmaya devam ediyor. Örgüt, dolar kullanımını azaltmayı ve uluslararası para ve finans sistemini dönüştürmeyi hedefliyor.
2024 yılında dört yeni üye kabul ettikten sonra, BRICS, 1 Ocak 2025 itibarıyla dokuz yeni ülkeyi ortak olarak resmi şekilde karşıladı. Bu ülkeler şunlar: Belarus, Bolivya, Küba, Endonezya, Kazakistan, Malezya, Tayland, Uganda ve Özbekistan.
BRICS’in dokuz üyesi ve dokuz ortağı ile birlikte artık dünya nüfusunun yarısını ve küresel GSYİH’nin (satın alma gücü paritesine göre) %41’ini temsil ediyor. Grup, petrol, gaz, tahıl, et ve mineraller gibi kilit emtiaların en büyük üreticilerini içeren ekonomik bir güç merkezi haline geldi.
BRICS ZİRVESİ VE YENİ ORTAKLAR
Ekim 2024’te Rusya’nın Kazan kentinde düzenlenen BRICS zirvesinde 13 ülkeye BRICS ortağı olmaları için davet gönderilmişti. Bu ülkeler şimdi, tam üyelik yolunda ilerleyen adaylar olarak değerlendiriliyor.
Bu 13 ülkeden dokuzu daveti kabul etti. Diğer dördü (Cezayir, Nijerya, Türkiye ve Vietnam), 2024 sonu itibarıyla resmi bir yanıt vermedi. Rus hükümeti, Aralık ayında dokuz yeni ortağın kabulünü duyururken, “Diğer dört ülkeden de yakın zamanda yanıt bekliyoruz” açıklamasını yaptı.
BRICS, 2009 yılında Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin tarafından BRIC olarak kuruldu. 2010 yılında Güney Afrika’nın katılımıyla isim BRICS olarak değişti. 2023 yılında Güney Afrika’nın Johannesburg kentinde düzenlenen zirvede BRICS, altı yeni ülkeyi davet ederek genişledi: Arjantin, Mısır, Etiyopya, İran, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri. Mısır, Etiyopya, İran ve BAE, daveti kabul ederek Ocak 2024 itibarıyla BRICS üyesi oldu. Suudi Arabistan ise 2024 sonu itibarıyla resmi bir karar vermedi. Arjantin, merkez-sol hükümet iktidardayken katılımı kabul etmişti. Ancak, Aralık 2023’te ABD yanlısı aşırı sağ lider Javier Milei’nin iktidara gelmesiyle bu karar iptal edildi ve ülkenin BRICS üyeliği engellendi.
DÜNYA NÜFUSUNUN YARISINI TEMSİL EDİYOR
Yeni ortakların katılımıyla, dünyanın en kalabalık 20 ülkesinden dokuzu artık BRICS’in bir parçası. Toplamda, BRICS ülkelerinin nüfusu yaklaşık 4 milyar ve bu da dünya nüfusunun yarısına denk geliyor. Hindistan, dünyanın en kalabalık ülkesi; ardından ikinci sırada Çin geliyor (her biri 1,4 milyardan fazla nüfus). Endonezya, 290 milyondan fazla nüfusuyla dördüncü sırada yer alıyor. Brezilya, yedinci; Rusya, dokuzuncu; Etiyopya, onuncu sırada. Mısır, 14.; İran, 17.; Tayland, 20. sırada. Altıncı sıradaki Nijerya’ya ortaklık teklifi yapıldı ancak 2024 itibarıyla resmi bir yanıt alınmadı.
BRICS’in dokuz üyesi ve dokuz ortağı birlikte, dünya çapında GSYİH’nin %41’inden fazlasını (satın alma gücü paritesine göre) temsil ediyor. BRICS’in beş kurucu üyesi, 2024 yılı Ekim ayında dünya GSYİH’sinin %33,76’sını oluşturuyordu. Bu oran, aynı dönemde G7 ülkelerinin %29,08’lik payından daha büyük. Bu tarihi değişimin ana nedeni, Çin’in muazzam ekonomik büyümesi. Çin, küresel üretim kapasitesinin %35’ini gerçekleştiriyor ve bu oran ABD’nin üç katı. Dokuz yeni ortak ülkenin eklenmesi BRICS’in dünya GSYH’sindeki payını daha da artırarak %41,41’e çıkarmaktadır (IMF’nin ülke ekonomisine ilişkin verileri olmadığı için bu orana Küba dahil değildir).
DÜNYA ÇAPINDA BİR GIDA VE EMTİA GÜCÜ
BRICS, dünya çapında tahıllar, et, ham petrol, doğal gaz ve stratejik mineraller gibi hayati emtiaların lider üreticilerinden oluşuyor. Şeker kamışı üretimi: Brezilya, Hindistan ve Çin dünya üretiminin üçte ikisini oluşturuyor.Pirinç üretimi: Çin ve Hindistan dünya üretiminin yarısından fazlasını sağlıyor.
Buğday üretimi: Çin, Hindistan ve Rusya, dünya üretiminin %40’ından fazlasını sağlıyor.
Tavuk ve sığır eti üretimi: Çin ve Brezilya dünya üretiminin %20’sinden fazlasını oluşturuyor.
Enerji alanında BRICS bir güç merkezi haline gelmiştir.
Ham petrol üretimi: İlk 10 üreticiden beşi BRICS üyesi: Rusya (3.), Çin (4.), İran (7.), BAE (8.), Brezilya (9.). Doğal gaz üretimi: BRICS üyeleri arasında Rusya (2.), İran (3.), Çin (8.), Endonezya (11.) ve Malezya (15.) sırada yer alıyor. Yenilenebilir enerji: Çin, dünyanın güneş ve rüzgâr enerjisi kapasitesinin geri kalanının iki katını inşa ederek liderlik etmektedir.
BRICS ülkeleri demir cevheri üretiminde önemli bir paya sahiptir (örneğin Brezilya, Çin, Hindistan ve Rusya). Küresel bakır üretiminde ise Çin, Rusya ve Endonezya gibi ülkeler ön plandadır. Endonezya’nın BRICS’e katılması, nikel üretiminde dünya lideri bir ülkeyi de örgüte dahil etmiştir.
Bu veriler, BRICS’in nüfus, ekonomi ve üretim kapasiteleri açısından dünyanın en önemli organizasyonlarından biri haline geldiğini gösteriyor.
SONUÇ OLARAK
Hem AB – ABD GSYİH’sinin kompozisyonu hem de BRICS’in üretim kapasitesine ilişkin bu veriler, emperyalist kapitalizmin eşitsizliklerini ve çelişkilerini derinlemesine anlamak açısından önemli ipuçları sunuyor. BRICS’in artan üretim kapasitesi, dünya emtia piyasalarında rekabet gücünü artırsa da, bu durum genellikle emeğin sömürüsüne ve emperyalist sömürgeci talana ve yıkıma dayanır. Özellikle tarım ve madencilik sektörlerinde düşük ücretler ve kötü çalışma koşulları yaygındır. (Arkadaş)