AB, iç sınır kontrollerinin yeniden uygulanmasına ve göç hareketlerinin kontrolüne ilişkin çerçeveyi netleştirmek üzere Schengen Kodu’nda bir reformu kabul etti.
Avrupa Birliği tarafından kabul edilen Schengen Kodu reformu, serbest dolaşım alanının iç sınırlarında kontrollerin yeniden uygulanmasına ilişkin çerçeveyi netleştirmek ve sağlıkla ilgili acil durumlarda kısıtlamaları uyumlu hale getirmek üzere tasarlanmıştır. Müzakerecilerin geçtiğimiz Şubat ayında üzerinde anlaşmaya vardığı bu reform aynı zamanda Schengen bölgesi içindeki göç hareketlerini kontrol etmeyi amaçlıyor.
Reform, 27 Üye Devleti temsil eden Avrupa Birliği Konseyi’nin yaptığı basın açıklamasında, bir Üye Devletin “sınır bölgesinde yakalanan ve topraklarında yasadışı olarak kalan üçüncü ülke vatandaşlarını doğrudan geldikleri Üye Devlete transfer etmesine […] Yakalamanın ikili işbirliği çerçevesinde gerçekleşmesi gerektiğini” belirtiyor.
Belarus ve Rusya’nın istikrarı bozmak amacıyla yapmakla suçlandığı gibi, üçüncü ülkelerin göçmenlerin bloğa gelişini düzenleme girişimleriyle mücadele etmek için yeni kurallar Üye Devletlerin sınır geçiş noktalarının sayısını sınırlamasına izin verecek. Ayrıca, büyük ölçekli bir sağlık acil durumu halinde üçüncü ülke vatandaşlarının bloğa erişimini kısıtlamak için Avrupa düzeyinde bağlayıcı tedbirler alınmasına da izin veriyor.
İSTİSNAİ OLARAK İZİN VERİLEN KONTROLLER
Schengen Kodu reformu, bir dizi kısıtlamayla sonuçlanan Covid-19 krizinden ders çıkarmak amacıyla Avrupa Komisyonu tarafından Aralık 2021’de önerilmişti. Pandemi sırasında Brüksel, AB’ye giriş yapan yolculara uygulanan kısıtlamaları uyumlaştırmak amacıyla Üye Devletlere sadece bağlayıcı olmayan tavsiyelerde bulunabilmişti. Yeni kurallar uyarınca AB Konseyi test ve karantina tedbirleri uygulayabilecek.
Aralarında 23 AB Üye Devleti ile İzlanda, Lihtenştayn, Norveç ve İsviçre’nin de bulunduğu 27 ülkeyi kapsayan Schengen bölgesinde 400 milyondan fazla kişi prensip olarak herhangi bir kontrole tabi tutulmadan seyahat edebilmektedir. Mart ayından bu yana Bulgaristan ve Romanya olmak üzere iki ülke daha bu gruba kısmen katıldı. Ancak 2015 yılından bu yana, göç baskısı ya da terör tehdidini gerekçe gösteren bazı ülkeler sınırlarında kimlik kontrollerini yeniden uygulamaya başladı. Şu anda bu tür sekiz ülke var: Slovenya, İtalya, Almanya, Avusturya, Fransa, Norveç, Danimarka ve İsveç.
Bu kontrollere Schengen Kodu tarafından istisnai olarak, kamu düzenine veya bir Devletin iç güvenliğine yönelik ciddi bir tehdit olması halinde, ancak geçici olarak izin verilmektedir. Nisan 2022’de AB Adalet Divanı bu kontrollerin altı ayı aşmaması gerektiğine hükmetmiştir. Reform, güvenliğine yönelik ciddi bir tehdit olması halinde, bir Devletin sınır kontrollerine en fazla iki yıl süreyle izin verebileceğini ve bu sürenin bir yıl uzatılabileceğini öngörmektedir. Bu Devletler, bu kontrollerin gerekliliğini ve orantılılığını değerlendirmek ve takip edilen hedeflere alternatif tedbirlerle ulaşılıp ulaşılamayacağını belirlemek zorunda