İsviçre Federal Mahkemesi’nin, kadınların emeklilik yaşını bir yıl artıran AVS/AHV21 reformuyla ilgili 25 Eylül 2022 tarihli referandumun iptali talebini reddetmesi tepkiyle karşılandı. İsviçre Sendikalar Birliği (USS/SGB), bu kararı “hayal kırıklığı ve tiksintiyle” karşıladığını açıkladı ve Federal Konsey’e kadınların emeklilik maaşlarını artırma çağrısında bulundu.
MAHKEMENİN KARARINA TEPKİ
USS/SGB, AVS/AHV21’in kabul edilmesinde, İsviçre Sosyal Sigortalar Kurumu’nun (OFAS) yaptığı ciddi bir maliyet hesaplama hatasının etkili olduğunu savundu. Ağustos 2024’te ortaya çıkan hata, 2030 yılı için AVS bütçe açığını 2 milyar frank yerine 4 milyar, 2033 yılı için ise 4 milyar frank yerine 7 milyar olarak göstermişti. Referandum sonrası yapılan anketler, seçmenlerin %30’unun reformu kabul etmesinde bu yanlış maliyet tahminlerinin belirleyici olduğunu ortaya koydu. Oylama sonucu ise yalnızca %0,6 gibi çok küçük bir farkla kabul edilmişti. Sadece 15.000 oyun tersine dönmesi, reformun reddedilmesi için yeterliydi.
Bir Federal Mahkeme yargıcı, “Hesaplama hataları önemliydi ve halkı ciddi şekilde etkiledi” dese de, mahkemenin çoğunluğu bu hataların yeterince “ağır” olmadığını ve hukuki güvenlik gerekçesiyle referandumu iptal etmeme kararı aldığını savundu. Mahkeme, reformun iki maddesinin (emeklilik yaşının esnekleştirilmesi ve KDV oranının artırılması) zaten yürürlüğe girmiş olmasının geri dönüşü zor bir durum yarattığını öne sürdü. Ancak bu mantıkla hangi referandumun iptali mümkün olabilir?
SGB/USS’ye göre bu argümanlar yetersiz ve yanlış: KDV artışı, ayrı bir referandumla kabul edilmiş ve %5’lik farkla geçtiği için iptali tartışma dışıydı. Ancak kadınların emeklilik yaşını artıran düzenleme, bu hataların etkisiyle kabul edilmişti ve iptali hukuken mümkün olabilirdi.
Kadınların maruz kaldığı düşük ücret baskısı, iş piyasasındaki eşitsizlikler ve ev içi yükleri göz ardı edilerek alınan bu kararın, toplumsal cinsiyet eşitliğini hiçe saydığı savunuluyor. Oylama sonuçları, kadınların %62’sinin reforma karşı çıktığını, erkeklerin ise %64’ünün reformu desteklediğini ortaya koydu. USS/SGB, bu durumu “toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin” açık bir göstergesi olarak yorumladı.
EMEK VE EŞİTLİK MÜCADELESİ SÜRECEK
Bu olay, İsviçre’de toplumsal cinsiyet eşitliğinin ne kadar kırılgan olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi. Kadınların düşük emeklilik maaşları ve iş yükü sorunları çözülmeden emeklilik yaşının artırılması, bu düzenlemenin esas yükünü kadınların sırtına yüklemektedir. Federal Mahkeme’nin bu kararı, kadınların emeğini ve haklarını görmezden gelen Kapitalist sömürü sisteminin devamlılığını sağlamaktadır.
Eşitlik ve adalet mücadeleleri, yalnızca kadınlar için değil, tüm toplumsal kesimler için bir dayanışmayı zorunlu kılmaktadır. Kadınların hakları için verilen mücadele, emek mücadelesinin ayrılmaz bir parçasıdır ve bu mücadele kararlılıkla sürdürülmelidir. (Arkadaş