2025 YILI SAĞLIK SİGORTASI PRİM ARTIŞI AÇIKLANDI. ARTIŞLAR CEP YAKIYOR
Sonbaharın gelmesiyle birlikte, her yıl olduğu gibi sağlık sigortası primleri de artırıldı. 2024 için %8,7 olmuştu, 2025 için %6 olacağı açıklandı. Ve her yıl olduğu gibi, feryat figan edenlerin sesleri duyuluyor ama hiçbir şey değişmiyor.
KVG/Lamal’ın (Sağlık Sigortası Yasası) bir sarhoş teknesine dönüşmesi sonucunda halkın büyük bir bölümü kendini yoksulluk sınırının altında ya da ay sonunu daha da zor getirdiği bir durumda bulacak.
Halk sağlığının sigorta şirketlerinin rant alanına çevrildiği sistemde, ortaya çıkan finansal ‘zorlukların’ yükü yine halka kesiliyor.
İsviçre’de sağlık sigortası primlerinde, 2025 yılı için yapılan artış, 2023 ve 2024 yıllarındaki artışların ardından gelen üçüncü artış oldu. Hastalık sigortası şirketleri ise kıstıkları hizmet karşılığında daha düşük prim iddiasıyla sigortalı ‘müşteri’ avına çıkmış durumda.
2025 yılı için ortalama sağlık sigortası primi 378,70 Frank olacak. Bu, 2024 yılına göre 21,60 Franklık bir artış anlamına geliyor. Yetişkinler için prim 449,20 Frank’a, genç yetişkinler için 314,10 Frank’a, çocuklar içinse 117,90 Frank’a yükselecek. Uzmanlar, düşük gelirli aileler için sağlık sigortası primlerinin önemli bir mali yük oluşturduğunu ifade ediyor ve düşük gelirli bir ailenin gelirin %15’ini sağlık sigortası primlerine harcadığını belirtiyorlar.
Ortalama primler tüm kantonlarda artıyor. Ticino Kantonu bu konuda başı çekerken (%10,5), Basel Kantonu (%1,5) daha iyi durumda.
Federal Halk Sağlığı Ofisi primlerdeki gerçek artışı %5,5 olarak tahmin ediyor, çünkü primler yükseldiğinde, sigortalılar örneğin daha yüksek bir muafiyet seçerek veya alternatif bir sigorta modelini tercih ederek maliyetleri kendileri azaltmaya çalışıyor. 2025 yılı sağlık sigortası prim artış oranının açıklanması bir tepki dalgasını da tetikledi.
SP’DEN ÇAĞRI
İsviçre Sosyalist Partisi, artışın açıklanmasından kısa bir süre sonra yayınladığı basın açıklamasında öfkesini dile getirdi: “Ülkemiz nüfusunun satın alma gücünü korumak için primler sınırlandırılmalı ve daha fazla dayanışma temelinde finanse edilmelidir” dedi.
İsviçre Sosyalist Partisi Ulusal Meclis Üyesi (ZH) ve Eş Başkanı Mattea Meyer, “Son 20 yılda primler iki kattan fazla artarken, ücretler ve emekli maaşları neredeyse hiç artmadı. Parlamento artık bu durumu görmezden gelemez” diyerek tepki gösterdi.
Parti, “SP’nin primleri düşürme girişimi somut iyileştirmeler getirebilirdi. Bu girişim, şimdi Konfederasyonun prim indirimine katkısını azaltmak isteyen Federal Konsey, sağ ve merkezin çoğunluğu tarafından reddedildi” açıklamasında bulundu.
SİGORTA YASASI DEĞİŞMELİ
Cenevre Yurttaş Hareketi (Mouvement citoyens genevois, MCG) de bir basın açıklamasıyla primlerdeki artıştan duyduğu öfkeyi dile getirdi.
Hareket Başkanı François Baertschi açıklamasında: “Konfederasyon, Sağlık Sigortası Yasası’nın (Lamal) 30 yılı aşkın bir süredir kötüye gittiği göz önüne alındığında, sağlık sigortacılarının lobisinden kurtularak ve etkili önlemler önererek harekete geçmeli ve hızlı davranmalıdır. Yıllar geçtikçe, sadece bu reformun feci sonuçlarını ve destekçilerinin yalanlarını görüyoruz” yorumunda bulundu.
MCG milletvekili Mauro Poggia’nın “Pierre-Yves Maillard tarafından da önerilen kantonal tazminat fonu çözümünü ciddi bir şekilde ilerletmek için geniş bir destek elde eden” girişimini hatırlatarak devam ediyor. “Amaç, sağlık sigortası fonlarını poliçe sahiplerinin çıkarına olacak şekilde yönetmek, çok maliyetli rezerv sisteminden ve kötü riskleri takip etmekten kaçınmaktır. Bugün, bürokratik bir şekilde yönetilen bir sağlık sigortası sisteminin başarısızlığına tanık oluyoruz (…)”.
ACİL ÖNLEM ÇAĞRISI
Daha önce de belirtildiği üzere, Vaud kantonundaki ortalama prim artışı %6,4’tür (örneğin 2024’teki %9,9’a kıyasla) – bu da aylık 25,60 CHF’ye denk gelmektedir.
Maliyetleri kontrol altında tutmak için Vaud, acil durumlar için alternatif çözümlere yatırım yaparken, hastaneleri yatışları sınırlandırmaya teşvik etmeye devam ediyor. Kanton ayrıca huzurevlerinde yatan kişi sayısını azaltmak için genç doktorları, elektronik hasta kayıtlarını ve mobil ekipleri destekliyor. Vaud kantonunda toplam 292.100 dar gelirli sübvansiyon alıyor
Sağlık ve Sosyal Eylem Departmanı (DSAS), Latin Sağlık ve Sosyal İşler Konferansı (CLASS) aynı görüşte hareket ederek, Konfederasyonu ilaç fiyatlarının düşürülmesi ve çok yaşlıların bakımının finansmanının gözden geçirilmesi gibi acil önlemler almaya çağırdı.
Tüm nüfus için sağlık sigortası maliyetlerini nitelikli gelirin en fazla %10’u ile sınırlayan Vaud sübvansiyon sistemi sayesinde, Vaud nüfusunun üçte biri – Ağustos 2024 sonunda yaklaşık 292.100 kişi – prim artışlarından daha az etkilenecekler.
DSAS, sübvansiyon alanlar da dahil olmak üzere tüm sigortalıları satın alma güçlerini korumak için primlerini optimize etmeye teşvik etiyor.
Zamların açıklanmasının ardından CLASS bünyesinde bir araya gelen Fransızca konuşulan kantonların sağlık bakanları, yayınladıkları bir basın bildirisi ile sağlık sigortası primlerinde 2025 yılı için ortalama %6.0 oranında yeni bir artış yapılmasına tepki gösterdi.
Kantonların maliyetleri kontrol altına alma çabalarına rağmen (hastane planlaması, doktorların taşınmasına ilişkin moratoryum vb.), bu artışın, zaten baskı altında olan kanton bütçeleri üzerinde ağır bir yük oluşturacağı vurgulandı.
Basın bildirisinde “Yetkililer, KVG/LAMal tarafından öngörülen rekabetçi sistemin başarısız olduğunu belirtmişlerdir. Sigorta şirketlerinde yapılan büyük değişiklikler, bir sonraki yıl prim artışlarına yol açarak durumu daha da kötüleştiriyor” ifadeleri yer aldı. Yaşlanan nüfus ve personel eksikliği ile karşı karşıya kalan bu kantonların seçilmiş temsilcileri, önleme ve birinci basamak tıbbına doğru bir geçişle birlikte sağlık sisteminde derinlemesine bir reform yapılması gerektiğine inandıklarını ifade ettiler.
Latin Sağlık ve Sosyal İşler Konferansı yöneticileri, Konfederasyonu ilaç maliyetlerini düşürerek, aşırı tıbbi kullanımla mücadele ederek ve halk sağlığına yatırım yaparak hızlı bir şekilde harekete geçmeye çağırdılar. Ayrıca tıbbi demografi reformu ve yaşlı bakımının finansmanı için yeni bir yaklaşım çağrısında bulunuyorlar.
(Arkadaş)