1 Ocak 2025 tarihinden itibaren bir çok yeni düzenleme ve yasa yürürlüğe girdi. İçlerinden en önemli olanlarını sizin için derledik.
1- AHV/Al Emeklilik Maaşları
1 Ocak 2025’ten itibaren AHV/Al emeklilik maaşları %2,9 oranında artırılacak. Bu artışla, asgari emekli maaşı 1225 franktan 1260 franka azami emekli maaşı ise 2450 franktan 2520 franka yükseltildi.
2- Bankacılık Düzenlemeleri
Kredi verme konusunda bankalar için daha sıkı kurallar getiriliyor ve ipotek kredileri için daha fazla öz kaynak talep ediliyor.
3- BVG/LPP
Zorunlu mesleki emeklilik katkı payları için alt ve üst sınırlar artırılacak. 1 Ocak 2025 itibarıyla zorunlu mesleki emeklilik fonu için limitler uyarlanacak. Minimum yıllık maaş eşiği (giriş eşiği) 22’050 franktan 22’680 franka yükselecek. Üst yıllık maaş limiti ise 88’200 franktan 90’720 franka çıkacak.
Ancak bu düzenlemeler emeklilik sistemini sürdürülebilir kılmayı amaçlasa da, düşük gelirli çalışanların yükünü artıracaktır.
4- Miras Hukuku
Uluslararası miras davaları için yeni kurallar getiriliyor. İsviçre ve yurtdışında mülk sahibi olan vatandaşlar, miras işlerini düzenleme konusunda “ek organizasyon imkânlarına” sahip olacak ve daha fazla planlama ve hukuki güvenlik elde edecek. Ancak miras sisteminin hâlâ zenginler lehine çalışması, sınıf eşitsizliğini daha da derinleştirmeye devam ediyor.
5- Araç Gürültüsü
Araçlardan kaynaklanan gereksiz gürültülerin yasaklanması genişletilecek. Bu amaçla, 1 Ocak 2025’te yürürlüğe girecek çeşitli düzenlemelerde değişiklikler yaptı. Egzozdan kaynaklananlar da dahil olmak üzere önlenebilir gürültüler, artık yalnızca belirli saatlerde veya belirli bölgelerde değil, genel olarak yasaklanacak. Federal Konsey, ayrıca farklı trafik ceza tutarlarını da uyarlıyor. Gereksiz yere motor çalıştıran kişiler artık 60 frank yerine 80 frank ceza ödeyecek.
Ancak, gürültülü araçları tespit etmek için kullanılan gürültü radarlarının uygulanması, hukuki engeller nedeniyle erteleniyor. Çevreyi koruma adına atılan bu adım, lüks araç sahiplerini daha az etkilerken, ekonomik araç sahiplerini daha fazla cezalandırma özelliği taşıyor.
6- Aile Yardımları
Çocuk yardımları 200 franktan 215 franka, mesleki eğitim yardımları 250 franktan 268 franka çıkarılacak. Bu tutarlar minimum oranlardır. Kantonlar, daha yüksek oranlar ve diğer yardımlar sağlayabilir.
Ancak bu artışlar enflasyon oranının gerisinde kalıyor ve düşük gelirli ailelerin yükünü hafifletmekte yetersizdir.
7- Burka Yasağı
Kamuya açık alanlarda yüzü örtmek yasaklanacak, ceza 1000 franka kadar çıkabilecek. Federal Konsey’e göre, belirli istisnalar öngörülüyor: “Sağlık, güvenlik, iklim koşulları ve yerel gelenekler nedeniyle yüz örtmek hâlâ serbest.” Ayrıca, reklam amaçlı, sanatsal ve eğlence temsilleri için yüz örtmek de izinli. Ancak bu yasak, bireysel özgürlüklerin kısıtlanmasına ve özellikle Müslüman kadınların hedef alınmasına yol açma riski taşımaktadır.
8- Yabancı işçiler
Hırvat işçiler için kotalar kaldırılırken, diğer üçüncü ülkelerden işçi alımı sınırlandırılmaya devam edecek. Federal Konsey’e göre, kota 2024 yılıyla aynı kalacak. Toplamda, üçüncü ülkelerden 8500 kalifiye profesyonel işe alınabilecek – 4500’ü B oturma izni ve 4000’i kısa süreli L oturma izni ile.
9- Sağlık Sigortası Değişiklikleri
Sigorta modelleri arasında geçiş kolaylaştırılacak, ancak prim borçlarına yönelik önlemler sertleşecek. Sigortacılar, sigortalı kişilere yılda en fazla iki kez dava açabilecek. Doktor seçme özgürlüğüne sahip sigortalılar, bundan böyle yıl içinde kendi sigortacılarında alternatif bir sigorta modeline (örneğin aile doktoru, HMO, tele-tıp) geçebilecekler. Ancak yıl içinde başka bir sigortacıya veya alternatif bir sigorta modelinden diğerine geçmek mümkün olmayacak. 1 Temmuz 2025’ten itibaren, kantonlar, sigorta şirketlerinden ödenmemiş primler ve masraflarla ilgili alacak belgelerini devralabilecek.
Federal Konsey sağlık hizmetlerinin finansmanı sorununda, sistemin zenginlerden daha fazla katkı almasını sağlayacak şekilde yeniden düzenlenmesini öneren girişimleri görmezden gelerek, sağlık sigorta şirketlerine teşvik niteliği taşıyan yasal düzenlemeler yapmaya devam ediyor.
10- Sağlık sigortası primleri
Primler %6 oranında artacak, aylık ortalama 378,70 franka yükselecek. Bununla birlikte kantonlar arasında büyük farklar var. En yüksek ortalama prim Cenevre Kantonu’nda (477,50 frank) ve en düşük ise Appenzell Innerrhoden Kantonu’nda (257,80 frank). Sürekli artan primler, düşük ve orta gelirli emekçileri adeta sağlık hizmetlerinden mahrum bırakmayı, tedaviden imtina etmelerini sağlamayı amaçlar nitelikte.
11- Çocuk yaşta evlilikler
Konfederasyon, çocuk yaşta evliliklere karşı yeni önlemler uyguluyor. Federal Konsey, «Yurt dışında yapılan çocuk yaşta evlilikler, evliliğin yapıldığı sırada taraflardan en az biri İsviçre’de ikamet etmişse, genel olarak artık tanınmayacak» diyor. Bu amaçla Medeni Kanun ve Federal Özel Uluslararası Hukuk Yasası’nda yapılması gereken değişiklikler 1 Ocak 2025’te yürürlüğe girdi. Ancak bir istisna var. «Evlilik, istisnai bir durumda ilgili kişinin çıkarı ve korunması için ve kendi özgür iradesine uygun olarak devam ettirilebilir.» İlgili kişi, inceleme sırasında reşit olmalıdır. Eğer değilse, mahkeme çıkarların değerlendirilmesini yapar. İsviçre’de çocuk yaşta evlilik 2013’ten beri mümkün değildir.
12- Kadınlarda Emeklilik Yaşı
Kadınlar için normal emeklilik yaşı, 64’ten 65’e kademeli olarak yükseliyor. 1 Ocak 2025 itibarıyla, bu referans yaş ilk kez 64 yıl 3 aya çıkarılacak. 1961 doğumlu kadınlar bu değişiklikten etkilenecek.
2026’da, 1962 doğumlu kadınlar için referans yaşı 64 yıl 6 aya yükselecek. Ertesi yıl, 1963 doğumlular için 64 yıl 9 ay olacak. 2028’de, 1964 veya daha sonra doğan kadınlar için referans yaşı 65 yıl olacak.
Geçiş dönemi kadınları (1961-1969 doğumlular) için telafi edici önlemler alınacak. Ayrıca, AVS emekli maaşı esnek şekilde alınabilecek. Bu düzenleme, kadınların emek gücü üzerindeki yükünü artıracak ve toplumsal eşitsizliği daha da derinleştirecek.
13- Seyahatler
İsviçre ve AB’den gelen yolcular, Birleşik Krallık’a (İngiltere, Galler, İskoçya, Kuzey İrlanda) vizesiz seyahat edebilecek. Ancak, 2 Nisan 2025’ten itibaren bir elektronik seyahat iznine (ETA) ihtiyaç duyacaklar. ETA, 11 İsviçre frangı karşılığında alınabilecek ve altı aya kadar olan birden fazla seyahat için geçerli olacak. ETA’nın iki yılda bir yenilenmesi gerekecektir. Ancak bu uygulama yeni bürokratik engeller getireceğinden, serbest dolaşım hakkını fiili olarak kısıtlama riskini ortadan kaldırmıyor.
14- Elektrik Fiyatları
Elektrik fiyatlarında %10 oranında bir düşüş bekleniyor. Yıllık 4500 kilovat saat tüketen bir hane, 2024’e göre 141,30 frank daha az ödeyerek toplamda 1305 frank harcayacak. Ancak, ağ operatörüne bağlı olarak önemli farklılıklar mevcut. Ancak fiyat düşüşleri kısa vadede rahatlama sağlasa da, uzun vadeli enerji reformları yapılması zorunlu olacak.
15- Alışveriş Turizmi
1 Ocak 2025 itibarıyla vergi muafiyeti sınırı kişi başına 300 franktan 150 franka düşürülecek. Bu değişiklik, düşük gelirli vatandaşların sınır ötesi alışverişten tasarruf etme imkânını önemli ölçüde sınırlayacak. (Arkadaş)